ՄԵԾ ՊԱՀՔ - ԻՆՉՈ՞Ւ եւ ԻՆՉՊԵ՞Ս ՊԱՀԵԼ (տեսանյութ)

Հոգեւոր զրույց Մեծ Պահքի մասին, որի ընթացքին անդրադարձ է կատարվում հետեւյալ հարցերին՝

1. Ի՞նչ է Սուրբ Գիրքն ասում պահքի մասին։
2. Ինչո՞վ է կարևոր պահքը մեր հոգևոր կյանքի համար։
3. Ինչպե՞ս ճիշտ կազմակերպել պահքը։

Ձայնագրությունը կատարվել է 2020 թվականին։

***

☑️ Միացի՛ր մեզ նաեւ Facebook-ում՝ https://www.facebook.com/sarkavagiblog​

☑️ Հետեւի՛ր Instagram-ում՝ https://www.instagram.com/sarkavagagirq/​

☑️ Բաժանորդագրվիր YouTube- ում https://www.youtube.com/channel/UCPdiQ179kbrzHV5rTx_vb9g

ՍՈՑՑԱՆՑԱՅԻՆ ՄԵՂՔԵՐ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 18

Անցյալ անգամ հպանցիկ խոսեցինք այն մասին, թե համացանցային ինչ աղբյուրներից կարելի է օգտվել հոգեւոր ընթերցանության համար։ Այսօր կուզեմ մի չափազանց նուրբ հարցի անդրադառնալ, որը եւս առնչվում է համացանցի եւ հատկապես սոցիալական ցանցերի հետ։ Ուրեմն հարցը ձեւակերպենք այսպես՝

- Ինչպե՞ս պահքը չխախտել սոցիալական ցանցերում։

Սա բավական դժվար մի հարց է, քանի որ հոգեբանորեն մենք կարող է եւ չենք էլ անդրադառնում, որ իրական կյանքից դուրս՝ վիրտուալ իրականության մեջ էլ մեղքեր կարելի է գործել։ Բարեբախտաբար, վիրտուալ իրականությունը դեռեւս գործում է նյութական իրականության սահմաններում եւ կարելի է որոշակիորեն կանխարգելել սոցցանցային մեղքերը։ Այսպես, եկեք առանձնացնենք մի քանի վտանգներ, որոնք առավել նկատելի են սոցցանցերից օգտվողների մոտ, եւ որոնք եթե ճիշտ չախտորոշվեն, անպայամանորեն կհանգեցնեն մեղքի։

ՀՈԳԵՒՈՐ ԸՆԹԵՐՑԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՒ ՀԱՄԱՑԱՆՑԸ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 17

Համակարգչային մեր դարում, երբ համացանցի հասանելիությունը անսահմանափակ է եւ ամենուր, քրիստոնյաներս կարող ենք մեծ օգտակարություն քաղել հոգեւոր կայքէջերից։ Արդ այսօր շատ համառոտ պատասխանենք հետեւյալ հարցին.

- Հայալեզու ո՞ր կայքերից կարելի է օգտվել՝ հոգեւոր օգուտի համար։

Այսօր, փառք Աստուծո, նման կայքերի մեծ ընտրանի կա եւ առիթից օգտվելով՝ եկեք արժանին մատուցենք եւ շնորհակալություն հայտնենք դրանց զարգացնողներին եւ ակտիվ պահողներին։ Եթե հաշվի առնենք, թե որքան պարապ ժամանակ ենք մենք վատնում համացանցում անօգտակար եւ հաճախ վնասակար նյութեր ընթերցելով՝ ապա այս կայքերի ցանկն ունենալն ու կիրառելը շատ օգտակար կլինի։ Հիշենք դրանցից մի քանի շատ ակտիվներին՝

1. Աստվածաշնչի ընթերցանության համար կարող ենք այցելել այս երկու կայքերը՝
   
   
   * www.armenianchurchlibrary.com/files/easternarmenianbible/
   * www.bible.armenia.ru/hy/toc/3.html
   
   
2. Քրիստոնյա առօրյա կյանքի զորացման համար կարող են օգտակար լինել տարբեր եկեղեցիների մշտապես թարմացվող պաշտոնական կայքէջերը, որոնցից անձամբ հետեւում ենք ՝
   
   
   * Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի կայքին
   * Արարարտյան թեմի կայքին
   * Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու կայքին
   * Սուրբ Զորավոր Աստվածածին եկեղեցու կայքին
   
   
3. Թեեւ վերջերս շատ չեն թարմացվում, սակայն Պահքի ընթացքում եւ առհասարակ, որպես տեղեկատվական շտեմարաններ մեծ օգտակարություն կարող են բերել www.pahq.info եւ www.lusamut.net կայքերը
   
   
4. Անհատ հոգեւորականների օգտակար կայքէջերից կառանձնացնենք մշտապես հարստացվող www.ter-hambardzum.net եւ www.ghevondvardapet.com (ռուսալեզու ընթերցողներ համար) կայքէջերը։
   
   
5. Դիտելու եւ լսելու համար շատ օգտակար են՝
   * Շողակաթ ընկերության www.shoghakat.am
   * Վեմ ռադիոկայանի www.vem.am
   * Հոգեւոր երգերի www.sharakanner.blogspot.fr կայքերը։
   * YouTube-յան ալիքները, ինչպես օրինակ՝ Արմեն կիսասարկավագ Հարեյանի ալիքը
   * Դե իհարկե, չենք մոռանում նաեւ մեր կայքը՝ www.sarkavagagirq.net, որտեղ առանձնացրել ենք հատուկ պահքի բաժին, Սուրբ Գրքի մեկնության ԲԱՆԱԼԻ ծրագիրը՝ եւ Աղոթագիրքը։

Եթե ինքներդ էլ օգտվում եք հոգեոր կայքէջերից, որոնք այստեղ չկային, գրեք մեկնաբանությունների մեջ, շատ ուրախ կլինենք ծանոթանալ դրանց։

Տարածեք այս գրառումը, որպեսզի հնարավորնս շատ մարդիկ ծանոթանան համացանցի հոգեւոր օգտակարությանը։

ԸՆԹԵՐԱՑԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՅԼ ՆՅՈՒԹԵՐ ՊԱՀՔԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 16

Այսօր անդրադառնանք հետեւյալ հարցին.

- Արդյոք պահքի ընթացքում միայն Սուրբ գիրք ընթերցելը բավարա՞ր է։

Եթե մինչ այս տված խորհուրդներով առաջնորդված կազմակերպվի Սուրբ Գրքի ընթերցումը իր հարակից մեկնողական գրականությամբ, ապա, կարելի է ասել շատ լավ է եւ բավարար։

Սակայն նրանք, ովքեր ցանկանում են առավել զորացնել բարեպաշտական ոգին եւ հավատքը Մեծ պահքի ընթացքին կարող են իրենց ընթերցանության մեջ ավելացնել հոգեւոր բարոյախրատական, քարոզխոսական ընթերցումներ եւս։

Դյուրացնելու համար մեր ընթերցողների փնտրտուքները ստորեւ ներկայացնենք մի քանի նմուշներ.

1. Խրատանի ապաշպարության շարքը

2. Խրատի թանգարան հոգեշահ գիրքը

3. Սուրբ Հայրերի կյանքի ու վարքի մասին պատումներ

4. Ճառեր եւ խրատներ Սբ. Հովհան Ոսկեբերանից, Եփրեմ Ասորուց, Հովհան Մանդակունուց եւ մյուս հոգեկիր հայրերից

5. Մեր ընթերցողներին շատ օգտակար կլինի նաեւ Երկնքի ճանապարհը գիրքը 

6. Պահքի ընթացքում ընթերցանության համար շատ օգտակար է նաեւ Շնորք Գալուստյան պատրիարքի Մեծ Պահքի կիրակիների ոսկե շղթան գրքույկը

Անշուշտ համացանցի այս դարում շատ կարեւոր են էլեկտրոնային ընթերցումները եւս։ Նման մի նախագծի հեղինակ է նաեւ Սարկավագագիրքը, որը գիրք է ձեր գրադարակից։

Հաջորդ անգամ կփորձենք տալ ցանկը հայալեզու այն կայքերի, որոնք ընթերցելը միշտ օգտակար կլինի մեր հաւատավաոր պահեցողներին։

Օրհնվեք...

Հետաքրքրող հարցերը կարող եք գրել այստեղ։

Շատ մեծ շնորհակալություն նրանց, ովքեր տարածում են մեր այս նյութերը։

Ի՞ՆՉ ԱՍՏՎԱԾԱՇՈՒՆՉ ԿԱՐԴԱԼ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 15

Պահքի ընթացքում Աստվածաշնչյան ընթերցումների կարեւորության մասին խոսելիս ընթերցողներից մեկը այսպիսի հարցով է դիմել.

- Ինչպե՞ս ճիշտ Աստվածաշունչ ընտրել ընթերցելու համար։

Հարցը թեեւ շատ կապ չունի պահքի հետ, սակայն իր մեջ թաքնված մտահոգություն է կրում, որ ասպարեզում կան նենգափոխված կամ մեր Եկեղեցու սուրբգրային կանոնին անհամապատասխան Աստվածաշնչեր։

Սովորաբար ամեն տուն նման Սուրբ Գիրք մուտք է գործում շատ հեշտությամբ, որովհետեւ տրվում են անվճար (այստեղ հիշենք հին հայկական իմաստությունը, թե «Թանկից էժանը չկա»)։ Հիմա փորձենք պարզել թե մեր տանն ունեցածը ինչ սկզբունքներով կարելի է «ճիշտ Աստվածաշունչ» համարել, կամ ավելի ճիշտ՝ ճանաչել այն Աստվածաշունչը, որ պետք է կարդա Հայ Առաքելական Եկեղեցու հավատացյալը։ 

ՄԻ ՔԱՆԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴ ԱՍՏՎԱԾԱՇՈՒՆՉԸ ԱՎԵԼԻ ՀԵՇՏ ՀԱՍԿԱՆԱԼՈՒ ՀԱՄԱՐ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 14

Մեծ Պահքի ընթացքում Սուրբ Գրքի ընթերցանությունը ավելի օգտավետ դարձնելու նպատակով կփորձենք պատասխանել հետեւյալ հարցին`

- Ինչպե՞ս կարդալ եւ հասկանալ Աստվածաշունչը։

Այս հարցին միանշանակ պատասխանել դժվար կլինի, բայց փորձենք առանձնացնել մի քանի խորհուրդներ։

ԽՈՉԸՆԴՈՏՆԵՐ, ՈՐՈՆՑ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ Է ԱՍՏՎԱԾԱՇՈՒՆՉ ԿԱՐԴԱՑՈՂԸ. 3 ԽՆԴԻՐ եւ 3 ԼՈՒԾՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 13

Պահքը առանց հոգեւոր ընթերցանության եւ հատկապես առանց Աստվածաշնչի ընթերցանության կաղ է եւ անկատար։ Սակայն սկսնակները, իրավամբ, կարող են առարկել.

- Փորձում ենք կարդալ, բայց հաճախ առաջ են գալիս հանգամանքներ, որոնք խանգարում են այս կարեւոր պայմանը կյանքի կոչելուն. ի՞նչ անել։

Փորձենք քննարկել խոչընդոտները մի քանի տեսանկյուններից.

ՊԱՀՔԻ ՄԵԿ ԱՅԼ ԿԱՐԵՒՈՐ ՀՈԳԵՒՈՐ ԿՈՂՄԸ՝ ՍՈՒՐԲ ԳՐՔԻ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 12

- Պահքի հոգեւոր պարտադիր ուղեկիցներից մեկը, ինչպես արդեն պարզաբանեցինք, աղոթքն էր, իսկ կա՞ արդյոք ուրիշ պարտադիր բաղադրիչ։

Այո՛, սիրելիներ, այդ հոգեւոր պահքի (չնայած այլ տեսակ պահք չի էլ լինում) անբաժան մասն է Սուրբ Գրքի ընթերցանությունը։

Հայտնի խոսք է. «Մենք Աստծո հետ խոսում ենք աղոթքի միջոցով, Աստված մեզ հետ խոսում է Աստվածաշնչի միջոցով»։

Աստվածաշունչը, սիրելիներ, հաճախ անվանվում է Աստծո Խոսք, որովհետեւ այն իսկապես մեր առջեւ բացահայտում է Աստծո կամքը, ցույց տալիս փրկության ճանապարհն ու մեր առջեւ բացում հոգեւոր կյանքի դռները։ Այն հիմքն է մեր հավատքի, հիմքն է պահքի, որի շուրջ խոսում ենք, հիմքն է քրիստոնեության։

Ի՞ՆՉ ԱՆԵԼ, ԵՐԲ ՉԿԱ ԱՂՈԹԵԼՈՒ ՁԳՏՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 11

Աղոթքի վերաբերյալ հետաքրքրական մի հարց մեզ ուղղեց բլոգի հավատարիմ հետեւորդներից մեկը.

- Ի՞նչ անել, եթե չկա աղոթքի ձգտում։

Սա շատ լուրջ մի խնդիր է, որին պետք է մոտենանք որպես փորձության։ Իսկ փորձությունները, ինչպես գիտեք, հաղթահարելու համար են։ Հիմա փորձենք մի քանի միջոց գտնել փորձությունը հաղթահարելու համար։

ՃԻՇՏ ԱՂՈԹԵԼՈՒ 3 ԿԱՆՈՆ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 10

Շարունակելով անդրադառնալ պահքի ընթացքում շատ կարեւոր աղոթական կյանքին` այսօր պատասխանենք հաճախ տրվող մի հարցի.

- Ինչպե՞ս պետք է աղոթել։

Անշուշտ, այս հարցը չի վերաբերում միայն պահքի ընթացքում արված աղոթքին, այլ առհասարակ աղոթելու ձեւին՝ անկախ նրանից աղոթքը առանձնական է, թե ընդհանրական։

Նորից հիշեցնենք, որ մարդը եռամասնյա կազմություն ունի՝ հոգի, միտք եւ մարմին, եւ այս երեքը մեզ հուշում են, թե ինչպես կազմակերպել աղոթքի ներքին կողմը (արտաքին կողմի մասին բավական խոսեցինք)։ Եւ այսպես՝

5 ԽՈՐՀՈՒՐԴ, ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊԵԼ ԱՂՈԹՔԸ ՊԱՀՔԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 9

Երբ խոսում ենք պահքի ընթացքում աղոթական կյանքը կազմակերպելու մասին, թերեւս շատերը կարող են ասել.

-Ամեն օր էլ մեր խոսքերով աղոթում ենք. պահքի աղոթքը առանձնահատո՞ւկ է։

Անցյալ գրառման մեջ շեշտեցինք, որ քրիստոնյայի համար չափազանց կարեւոր են ընդհանրական աղոթքները։ Ճիշտ է, որ մարդը ավելի հեշտ ժամանակ կարող է գտնել ու տրամադրել միայնակ ու առանձին աղոթելուն, սակայն ստիպված ենք արձանագրել, որ հաճախ առանձնական աղոթքներն էլ ճիշտ չենք կազմակերպում։

Տեր Հիսուս իր Լեռան քարոզի մեջ ասում է. «Եւ երբ աղօթես, չլինե՛ս կեղծաւորների նման, որոնք սիրում են ժողովարաններում եւ հրապարակների անկիւններում աղօթքի կանգնել, որպէսզի մարդկանց երեւան. ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, ա՛յդ իսկ է նրանց վարձը։ Այլ դու երբ աղօթես, մտի՛ր քո սենեակը, փակի՛ր քո դռները եւ ծածո՛ւկ աղօթիր քո Հօրը, եւ քո Հայրը, որ տեսնում է, ինչ որ ծածուկ է, կը հատուցի քեզ յայտնապէս։ Աղօթք անելիս շատախօս մի՛ լինէք ինչպէս հեթանոսները, որովհետեւ նրանք կարծում են, թէ իրենց շատ խօսքերի պատճառով լսելի կը լինեն։ Արդ, նրանց չնմանուէ՛ք, որովհետեւ ձեր Հայրը գիտէ, թէ ինչ է ձեզ պէտք, նախքան որ դուք նրանից մի բան ուզէք» (Մատթ. 6։5-8)։ Անմիջապես հետո Տերը սովորեցնում է «Հայր Մեր...» տերունական աղոթքը՝ աղոթքների թագուհին։

Սա նշանակում է, որ անհատական աղոթքն էլ պետք է որոշակիորեն կազմակերպված լինի՝ հագեցած ճիշտ ընտրված աղոթքներով, խոսքերով, ճիշտ ժամին եւ միջավայրի մեջ արված։

Իսկ ստորեւ փորձենք մի քանի գործնական խորհուրդներ ձեւակերպել՝

ՊԱՀՔԸ ԱՂՈԹՔՈՎ. ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ԱՂՈԹՔ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 8

Խոսելով պահքի հոգեւոր կողմի մասին եւ դրանում շատ առանձնահատուկ տեղ հատկացնելով աղոթքին, այսօր անդրադառնանք հետեւյալ հարցին.

- Ինչպե՞ս ավելի կանոնավոր եւ օգտավետ դարձնել աղոթական կյանքը:

Մեր եկեղեցու ավանդության մեջ ընդհանուր առմամբ կիրառելի են 2 տեսակ աղոթքներ՝ ընդհանրական (միասնական, խմբային) եւ առանձնական (անհատական, միայնակ)։ Աղոթքի այս երկու տեսակներն էլ իրենց կարեւորությունն ու առանձնահատկություններն ունեն, որոնք պետք է առավելագույնս կիրառվեն Մեծ Պահքի այս օրերին։

Եկեք խոստովանենք... Եթե մեր աղոթական կյանքի կշեռքի նժարներին դնենք անհատական աղոթքը եւ միասնական աղոթքը, ապա անհատականի նժարը ավելի ծանր կլինի, քանի որ ընդհանրական աղոթքի հարցը հաճախ անտեսում ենք։ Ուստի եկեք փորձենք նախ համակարգել աղոթական կյանքի այդ երեսը։

Միասնական աղոթքի կարեւորությունը շեշտել է ինքը՝ մեր Տէր Հիսուս Քրիստոսը՝ ասելով . «Ասում եմ. եթե ձեզնից երկուսը միաբանվեն երկրի վրա որևէ խնդրանքի համար, ինչ էլ որ խնդրեն, կկատարվի նրանց համար իմ Հոր կողմից, որ երկնքում է. որովհետև ուր երկու կամ երեք հոգի հավաքված լինեն իմ անունով, այնտեղ եմ ես, նրանց մեջ» (Մատթ. 18:19-20)։ Ահա այս պատճառով քրիստոնեական եկեղեցիներում միշտ կարեւոր տեղ է հատկացված միասնաբար արված աղոթքներին (այս աղոթքների կարեւորության մասին անպայման ընթերցենք այստեղ)։ 

ՊԱՀԵՑՈՂՈՒԹՅԱՆ ՀՈԳԵՒՈՐ ԿՈՂՄԸ, ԱՂՈԹՔ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 7

- Ինչպե՞ս պետք է պահել պահքը, այն ավելի զորավոր եւ իմաստավորված դարձնելու համար։

Ինչպես անցյալ անգամ խոսեցինք, այս հարցի պատասխանը մեկն է. պահքը իր մարմնական՝ սննդային, հրաժարումներից բացի պետք է ունենա նաեւ չափազանց կարեւոր 2 ուղղություն՝ հոգեւոր եւ մտավոր ընթացք։ Սա, անկեղծ լինենք, մարդկանց կողմից ամենաանտեսված հանգամանքներից է պահք պահելիս։

Հաճախ մի փոքր դժվար է հոգեւորն ու մտավորը իրարից տարանջատելը եւ եւ թերեւս իրավունք ունեին անտիկ ու միջնադարյան փիլիսոփաները, երբ խոսելով մարդու հոգու մասին՝ դրանից չէին տարանջատում միտքը (շունչը)։ Այդ իսկ պատճառով այսօր կխոսենք պահքի հոգեւոր մի թեւի՝ աղոթքի կարեւորության մասին՝ չմոռանալով որ հոգով արված աղոթքը պետք է անցնի մարդու գիտակցության ու մտքի միջով։

Դժվար է Աստվածաշնչից մեջբերել գեթ մեկ օրինակ, երբ պահք, ծոմ հասկացությունները առանձին լինեն աղոթքից. օրինակները լեցուն են՝

ՊԱՀՔԻ ԵՐԵՔ ՀԻՄՆԱՍՅՈՒՆԵՐԸ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 6

Ավարտված համարելով պահքի արտաքին կողմին՝ սննդակարգին, վերաբերող հարցերի պատասխանները, այսօր անդրադառնանք պահքի մեկ այլ շատ կարեւոր երեսին՝ պատասխանելով հետեւյալ հարցին.

- Արդյոք միայն սննդային ժուժկալությանը բավարա՞ր է պահքը պահելու համար։
Պատասխանենք կարճ եւ կոնկրետ.
- Ո՛Չ, Ո՛Չ եւ կրկին Ո՛Չ։

Կենդանական սնունդից հրաժարումը կամ ցանկացած այլ տեսակի ինքնազրկումը քիմքին հաճելի կերակուրներից պահեցողության միայն արտաքին, երեւացող կողմն է։ Եթե դրա ետնաբեմում, ավելին՝ հիմքում, ընկած չէ հոգեւոր պահեցողությունը, ապա սննդակարգի հետեւումը կարող է լինել ամեն ինչ (դիետա, կամքի դրսեւորում, նիհարելու պատրվակ...) բայց ոչ երբեք պահք։ Պահքը, սիրելինե՛ր, առաջնահերթ հոգեւոր երեւոյթ է եւ հոգեւոր ազնիվ ապրումն է, որ մեզ պիտի մղի նաեւ սննդակարգային հետեւողականության։

ՄԻ ՔԱՆԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴ ՓՈՐՁԱՌՈՒ ՊԱՀԵՑՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 5

Անցյալ գրառման մեջ առաջարկեցինք 5 մոտեցումներ սկսնակ պայեցողների համար, այսօր խոսենք առավել փորձառուների մասին։

Պահքը ինքնանպատակ ընթացք չէ, այն մարդու հոգեւոր աշխարհը ավելի կազմակերպված դարձնելու եւ ինչ որ առումով մարդու կամքի ուժը ավելի ամրացնելու եւ դեպի Աստված ուղղելու հառանկար պետք է հետապնդի։ Այս հոգեւոր տրամաբանությունը ենթադրում է, որ  տարին տարվա վրա պահեցողը պետք է նոր հոգեւոր սանդղակ սահմանի եւ ջանա հաղթանակած հասնել վերջնակետին. «Արդ, ես ճիշտ այսպե՛ս եմ վազում, ոչ թե աննպատակ. այնպես չեմ կռփահարում, իբրեւ թե քամի ծեծէի, այլ ճնշելով ամրացնում եմ իմ մարմինը եւ հնազանդեցնում այն, որպեսզի գուցե ես ինքս խոտելի չլինեմ այն բանում, որ քարոզեցի ուրիշներին» (Ա Կորնթ. 9։26-27)։

5 ԽՈՐՀՈՒՐԴ ՍԿՍՆԱԿ ՊԱՀԵՑՈՂՆԵՐԻՆ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 4

- Արդյոք սկսնակները ստիպվա՞ծ են պահել սննդային պահքի բոլոր 40-50 օրերը եւ ինչպե՞ս ճիշտ կազմակերպել պահքի ընթացքը։

Այս հարցը, ճիշտն ասած, հաճախ չի տրվում, քանի որ մեծավ մասամբ մարդիկ, սկսնակ թե փորձառու, ձգտում են պահքը պահել ամբողջ ընթացքով։ Շատ գովելի է, այս նախանձախնդրությունը, բայց եւ հաճախ կարելի է ականատես լինել, թե ինչպես է մի քանի օր կամ շաբաթ հետո պահքը կարծես «կոտրում» անփորձներին եւ օգտակար դառնալու փոխարեն հակառակ ազդեցություն թողնում։ Ինչպես անցյալ անգամ ասացինք, պահքը հոգեւոր մարզանք է, եւ եթե որեւէ մեկը տկար է իր հոգեւոր ուժերով, անհրաժեշտ է, որ սկսի քչից եւ ամէն տարի կամաց-կամաց ավելացնիպահքի «կշռաքարերը»։ Ստորեւ կփորձենք առաջարկել այդօրինակ մի քանի մեթոդներ՝ ազատ թողելով մեր ընթերցողներին ընտրության մեջ։

ՔԱՆԻ ՕՐ Է ՏԵՒՈՒՄ ՄԵԾ ՊԱՀՔԸ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 3

Քառասնորդական Մեծ Պահքի օրերը 40-նն են՝ Բուն Բարեկենդանից հետո մինչու Ծաղկազարդ։ Ծաղկազարդով սկսվում է պահեցողական Ավագ շաբաթը (եւս 7 օր), որը մեզ ուղեկցում է դեպի փափագելի Սուրբ Հարությունը։ Այս է Հայաստանյայց Եկեղեցու տոնածիսական դրվածքը։
Առհասարակ 40-ը չափազանց խորհրդանշական թիվ է Աստվածաշնչի էջերում այդ թվում եւ պահեցողության պարագային։
Սինա լեռան վրա Մովսես Մարգարեն 40 օր եւ 40 գիշեր պահքի եւ ծոմապահության մեջ էր, որից հետո ստացավ Տասը պատվիրանների քարե տախտակները (Ելք 34:28), Եղիա մարգարեն եւ 40 օր պահք պահեց (Գ Թագ.19:8)։ Եւ իհարկե, մեր Տերը՝ Հիսուս Քրիստոս անապատում 40 օրեր ոչինչ չկերավ եւ չխմեց եւ փորձությունների ենթարկվեց (Մատթ. 4:2; Ղուկ.4:2), ինչի համար էլ Եկեղեցին եւս փորձությունների եւ ապաշխարության այս շրջանը պահում է 40 օր։

Կպահի՞ արդյոք պահեցողը բոլոր 40-50 օրերի պահքը կամ ոչ, արդեն անհատի (կամ երբեմն նրա խոստովանահոր) որոշումն է. ոչ մի պարտադրանք Եկեղեցու կողմից։ Կարեւոր է չմոռանալ, որ պահքի միջոցով մարդը նպատակ ունի հոգեւոր եւ մարմնավոր ինքնակատարելագործմամբ դիմավորել Տիրոջ Հարությունը։ Հետեւաբար պահքին տալ ստիպողական, պարտադիր ձեւաչափ եւ առանց սիրո ու նվիրումի այն անցկացնել, կնշանակի ձախողվել։ Այլ կերպ ասած՝ պահքը հոգեւոր մարզանք է, որը մարդուն դարձնում է հոգեւորապես ավելի առողջ եւ ուժեղ, հետեւաբար դրա վարժությունները սկսնակի եւ արդեն մարզվածի համար չեն կարող միեւնույնը լինել եւ յուրաքանչյուրը ըստ իր հոգեւոր եւ երբեմն է ֆիզիկական կարողության պետք է կազմակերպի իր պահեցողական ընթացքը։

Իսկ թե ինչպիսն կարող են լինել այդ «վարժությունները» կխոսենք հաջորդ անգամ։

Բարի պահեցողական ընթացք։ Տերը օրհնի պահեցեղներին, ընթերցողներին եւ տարածողներին։

Պահքի վերաբերյալ ձեր հարցերը կարող եք ուղարկել սեղմելով այստեղ։

ԻՆՉՈ՞Ւ ԵՆՔ ՊԱՀՔԻՆ ՀՐԱԺԱՐՎՈՒՄ ԿԵՆԴԱՆԱԿԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ՍՆՈՒՆԴԻՑ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 2

Ճիշտ է, որ պահք ասելիս ամեն մարդ միանգամից հասկանում է կենդանական սնունդից հրաժարումը, սակայն ինչո՞ւ։
Նախ բերենք հայրաբանական մի բացատրություն՝ ըստ տարվա օրերի կերակուրների զանազանության մասին.

«Ամբողջ տարին երեք տեսակ օրեր կան` պահք, ուտիք եւ սրա միջինը, որ նավակատիք է կոչվում, քանի որ մարդը երեքից է գոյացել. հոգուց, մարմնից եւ երկուսի խառնումից` անձից։ Պահքը հոգու համար է, ուտիքը` մարմնի, իսկ նավակատիքը` անձի։ Նմանապես եւ կերակուրը երեք տեսակի է լինում, նախ` միսը, որը կատարյալ կենդանուց է առաջ եկել։ Կենդանին կատարյալ է կոչվում, երբ շնչավոր է, ունի հինգ զգայարաններ եւ շարժվում է։ Եւ այս կերակուրը ուտիքին ուտելու համար է։ Իսկ խոտը, ընդեղենը եւ պտուղները պահքի կերակուրներ են, քանի որ անզգա են եւ անշարժ, այսինքն` տեղից տեղ չեն տեղափոխվում եւ չունեն շունչ։ Իսկ նավակատիքի կերակուրը այս երկուսի, այսինքն կենդանիների եւ բույսերի միջինն է, ինչպես ձուկը, ձուն եւ կաթնամթերքը։ Քանի որ ձուն եւ կաթը կենդանուց են, սակայն կենդանիներ չեն, իսկ ձուկը կենդանի է կատարյալ զգայարաններով ու շարժմամբ, սակայն օդ չի շնչում, որի համար էլ պակասավոր է» (Ստեփանոս Արք. Օրբելյան, 12-13-րդ դար)։

Ուտելիքը մեր կյանքում շատ կարեւոր տեղ ունի։ Առօրյայից մի ահռելի հատված մարդը հատկացնում է սնվելուն, լավ միջավայրը, ճոխությունը, քեֆ-ուրախությունն ու անգամ տխրությունը, բոլորը պտտվում են սեղանի եւ ուտելիքի շուրջ։ Ասել է թէ սնունդը մեր կենսունակության հիմքը լինելուց զատ, ուրիշ դերակատարություն էլ ունի մեր կյանքում։ Իսկ եթե անդրադառնանք, թե ուտելիքի ո՛ր տեսակներն են այդ ճոխությունն ու պարարտությունն ապահովում, ապա կնկատենք, որ մեր ցուցակում են միսը, յուղը, քաղցրը, ոգելիցը...
Ուրեմն այս տեսակ սնունդից հրաժարումը Պահքի ընթացքում մեզ կարող է ձերբազատել մի քանի խնդիրներից.

Ի՞ՆՉ ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ ՈՒՏԵԼ ՊԱՀՔԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ - ՊԱՀՔԻ ՀԱՐՑ 1

Այսօրվանից Մեծ Պահքը սկսված է, եւ այն սկսելուց առաջ էլ վիճակագրորեն ամենից շատ տրվող հարցը այս է.

— Ի՞նչ չի կարելի ուտել պահքի ընթացքում...

Սնունդի օգտագործման տեսանկյունից պահեցողության տարբեր աստիճաններ ու զանազան մոտեցումներ կան, որոնց ընտրությունն ու պահպանումը կախված է պահեցողի կամքի ուժից, ֆիզիկական ու առողջական վիճակից եւ պահքի հանդեպ ունեցած լրջության աստիճանից։
Հայաստանյայց Եկեղեցին այսօր ընդհանուր առմամբ թելադրում է պահեցողներին հեռու մնալ կենդանական ծագման մթերքից՝ մսից (այդ թվում թռչնամիս եւ ձկնատեսակներ), կաթից եւ դրանից ստացվող մթերքներից, հավկիթից, ինչպես նաեւ ոգելից խմիչքներից, թեեւ դրանք ունեն ոչ կենդանական ծագում։ Ավելացնենք, սակայն, որ մեղրի կիրառությունը պահեցողների համար միանգամայն թույլատրելի է, ինչպես թույլատրելի է նաեւ բուսական կաթի օգտագործումն ըստ անհրաժեշտության։

Այսքանով հանդերձ, սննդային «մանրախնդրությունը», գերառաջնային կարեւորություն չունի պահքի համար, ինչպս Տեր Հիսուս է ասում. «Լսեցե՛ք եւ իմացե՛ք. ոչ թե՝ ինչ որ բերանով է մտնում, ա՛յն է պղծում մարդուն, այլ ինչ որ ելնում է բերանից՝ ա՛յն է պղծում մարդուն» (Մատթ. 15։10)։

Պահքի վերաբերյալ ձեր հարցերը կարող եք ուղարկել սեղմելով այստեղ։

2019-Ի ՄԵԾ ՊԱՀՔԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ

Սիրելիներ, մարտի 3-ին Բուն Բարեկենդանն է, իսկ արդեն մարտի 4-ից կմեկնարկի Մեծ Պահքը` ապաշխարության, հոգեւոր նորոգման եւ Աստծով ավելի զորանալու հրաշալի ուխտագնացությունը։

Անցյալ տարի Պահքի առիթով մեր այս բլոգում պատրաստել էինք շուրջ 20 կարեւոր հարցեր, որոնք վերաբերում էին պահքի եւ պահեցողության ներքին ու արտաքին կողմերին։

Այս տարի ցանկանում ենք վերաթարմացնել այդ ծրագիրը ու համալրել նոր հարցերով, որպեսզի բոլորիս պահեցողությունը լինի Աստծուն հաճելի եւ մեզ օգտակար։ 

Այնպես որ հրավիրում ենք ձեզ մեզ ուղարկել պահքի վերաբերյալ ձեզ հետաքրքրող հարցերը, եւ մենք առաջիկայում անպայաման կանդրադառնանք դրանց։

Հարցերը կարող եք ուղարկել սեղմելով այստեղ ✉։

Աստված օրհնի բոլորիդ:

Հ.Գ. Հարցերի կրկնությունից խուսափելու համար, խորհուրդ կտանք հետեւել պահքի վերաբերյալ մեր նյութերի շարքին՝ սեղմելով ստերեւ՝

ՄԵԾ ՊԱՀՔ