ԻՆՉՈ՞Ւ «ՓՈՔՐ ԶԱՏԻԿ» ԱՍԵԼԸ ՃԻՇՏ ՉԷ

Հայաստանում ոմանք Սուրբ Ծնունդը երբեմն անվանում են Փոքր Զատիկ, ինչով երկու սխալ են թույլ տալիս։

Նախ ԶԱՏԻԿ կարելի է անվանել միայն Տեր Հիսուսի Հարության տոնը, քանի որ այն խորհուրդով կապված է հրեական Զատիկի հետ։ Հրեաները Պասեքի կամ Փեսահի տոնին հիշատակում էին իրենց` եգիպտական գերությունից աԶԱՏվելը, իսկ մենք Քրիստոսի Հարությամբ տոնում ենք մեր` մեղքի գերությունից աԶԱՏագրվելը կամ մեղքից ԶԱՏվելը, որի համար էլ հաճախ անվանում ենք տոնը ԶԱՏԻԿ։ Եթե չլիներ Տեր Հիսուսի Հարությունը, չէր լինի նաեւ քրիստոնեական աԶԱՏումը։ Հետեւաբար Սուրբ Ծնունդը Զատիկի հետ շփոթելը ճիշտ չէ։

Հասկանալի է, որ ժողովուրդը ծիսատոնական նմանություն գտնելով է, որ երկու տոներն էլ անվանում է Զատիկ, բայց անգամ այդ պարագայում Սուրբ Ծնունդի կարեւորությունը նվազեցնել եւ այն համարել ավելի փոքր քան բուն Զատիկը` այսինքն Հարության տոնը, նույնպես ճիշտ չէ։ Սուրբ Ծնունդը Աստծո անչափ սիրո մարմնացումն է մարդկության պատմության մեջ, եւ թերեւս առանց Քրիստոսի Ծննդյան չէր լինի նաեւ Քրիստոսի Հարությունը։ 

Ուրեմն, սիրելիներ, այս տոները երկուսն էլ մեծ են եւ յուրաքանչյուրն ունի իր անփոխարինելի կարեւորությունը։

Քրիստոս ծնավ եւ հայտնեցավ...

#ՍուրբԾնունդ #ՓոքրԶատիկ #սխալմունք

ՓԱՌՔ ՔՐԻՍՏՈՍԻ ՀԱՐՈՒԹՅԱՆԸ

Քրիստոս Յարեաւ ի մեռելոց. Մեզ եւ Ձեզ մեծ Աւետիս,

Օրհնեալ է Յարութիւնն Քրիստոսի

Անցալ տարի Աստվածորդու Սուրբ Հարության տոնի կապակցությամբ Սուրբ Գայանե վանքում կազմակերպվող ՄԱՆԱՆԱ ծրագրի երիտասարդների նախաձեռնությամբ ու ակտիվ մասնակցությամբ Նարեկացի Արվեստի Միությունում բեմադրվեց կարճ մի ներկայացում` «Ո՞վ է մեծ» վերտառությամբ, որին ներկաները արձագանքեց ջերմ ծափահարություններով ու գովեստի խոսքերով:

ԶԱՏԿԻ և ՆՆՋԵՑՅԱԼՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

Վերջերս ինձ անընդհատ հարցնում են. «Եթե տանը նոր հանգուցյալ կա, արդյոք փոխվո՞ւմ է Սուրբ Հարության ընթրիքի ճաշացանկն ու «արարողակարգը»: Հարցի ծագումնաբանությունը ինքնին հասկանալի է. ինքս ականատես եմ եղել ընտանիքների, որ Զատկական հավկիթը չեն ներկել` պատճառաբանելով, թե «նոր մեռել» ունեցող տունը ձու չի ներկում: Կամ կան մարդիկ, որ պնդում են, որ եթե Զատկի օրն ավելի շուտ է, քան նոր մեռած մարդու քառասունքը, ապա Զատիկը «կտրում է» այն և անհրաժեշտ է գերեզմանատուն այցելել Զատկին նախորդող շաբաթ կամ հենց կիրակի օրը...

Թույլ տվեք հարցնել. որտեղի՞ց են ծնվում այս բոլոր ավանդապատումներն ու կրոնա-ծիսական հորինվածքները... Համենայն դեպս Սուրբ Հարության տոնակատարություններն ու ավանդությունները, ինչպես նաև թաղման և դրա հետ կապված ծեսի տեսական ու գործնական բոլոր հիմքերը ծնունդ են առել Հայոց Եկեղեցու ծոցում, իսկ եկեղեցական կարգը պահանջում է վերոգրյալների միանգամայն հակառակը:

ՔՐԻՍՏՈՍ ՀԱՐՅԱՎ...

Կնոջ մանրիկ քայլերը հաղթանդամ զորականի քայլվածքի պես աղմկոտ էին հնչում ընդարձակ պալատում` ընդելուզված ոսկեկոփ սյուներով, լուսասփյուռ ջահերով, տարերային աստվածություններ ներկայացնող կուռքերով. պալատի սրահներն, առհասարակ, մեհյանի տպավորություն էին թողնում:

Զինվորը արձակեց կնոջ ձեռնակապերը, պատվիրեց ներս մտնելիս խոնարհվել ու խոր գլուխ տալ արքաների արքային, ապա բարբարոսի բրտությամբ քարշ տվեց կնոջը դատաստանի սրահ: Այստեղ աջ և ձախ դրված կրակարանների կողքերին համաչափ շարվել էին սպիտակազարդ քուրմերը ներկած դեմքերով: Նրանցից այն կողմ բազմած էին իշխանական արտաքինով և կանացի շարժուձևով ինչ-որ մարդիք, որոնց միջից կայսրը աչքի էր ընկնում արտասովոր զարդարանքով և ամենակենտրոնում` պատվանդանի վրա, նստած լինելու հանգամանքով:

ԿՐԱԿ

Ամբոխը` որպես սնդիկի ահռելի զանգված` ծանր ու վտանգավոր, գլորվում էր Երուսաղեմի նեղ ու երկայն փողոցներով: Արևը ծիկրակում էր Գողգոթայի ետևից` բորբ շողարձակումով  լիզելով անցյալով վարակված պատերի հնոտի փոշին: Մարդկային կծիկը սեղմվում էր փողոցի ակցանի մեջ, և հարյուրավոր մարդկանց ոսկորների ճարճատյունը, աղմուկ-աղաղակը, դոփյունն ու ճիչերը արձագանքում էին հինավուրց քաղաքում: Ոտնատակերից փոշին քուլա-քուլա ծառս էր լինում, և կուրացած մարդիկ առաջ էին գլորվում սոսկ հոսանքին տրված: Գլխավերևում փայտյա հսկա խաչեր էին, և դրոշակներ` կարմիր, կանաչ, սև... Ոմանց ձեռքերում լապտերներ էին և սաղմոսարաններ. ոմանց շուրթերին օրհնություններ, ոմանց` հայհոյանք…