ԱՐԵՎԱԳԱԼԻ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆ՝ ԼՈՒՅՍ

Արևագալի ժամերգությունը, հեղինակված Սուրբ Ներսես Շնորհալու կողմից, հիրավի Հայոց Եկեղեցու ծեսի գոհար օրինակներից է՝ լինի թե՛ իր երաժշտականությամբ, թե՛ տեքստային-աստվածաբանական խորքով: Հիմնականում Մեծ Պահքի ընթացքում կատարվող ընդհանրական այս աղոթքի հոգեզմայլ երգերից մեկը, որ կոչվում է «Լույս», արևմտահայերենի հանգավորված փոխադրության գեղեցիկ օրինակի է վերածել հայոց լեզվի ականավոր ուսուցիչ Երվանդ Տեր-Անդրեասյանը (1865-1945)՝

ԼՈ՜ՅՍ

Ո՛վ Լոյս, լոյսին դու արարիչ,

Անմատչելի լոյսի բնակիչ,

Երկնաւոր Հայր, դուն լուսեղէն

Յաւէտ օրհնեալ հրեշտակներէն:

Այգուց լոյսը երբ կը ծագի,

Լոյսդ ծագէ՛, իմանալի՜ն,

Մեր հոգիներն անով լեցուին:

Ո՛վ Լոյս, լոյսէն ծագած արդար

Դու արեգակ ծնունդ անճառ

Հօր դու Որդի, արեւ չելած

Հօր հետ անունդ է միշտ գովուած:

Այգուց լոյսը երբ կը ծագի,

Լոյսդ ծագէ՛, իմանալի՜ն,

Մեր հոգիներն անով լեցուին:

ՆՈՐ ՏԱՐՈՒ ՀԵՏ ՆՈՐԱՆԱԼՈՎ...

Շատ սիրելի ընթերցողնե՛ր, ընկերնե՛ր և հարազատնե՛ր, բոլոր-բոլորդ, որ կարդում եք այս տողերը, ՍԱՐԿԱՎԱԳԱԳՐՔԻ անունից ընդունեք իմ ջերմագույն շնորհավորանքները Ամանորի առթիվ: 

Բարեմաղթանքիս մեջ այսօր զուսպ պիտի լինեմ՝ հիմնական ասելիքը թողնելով վարպետ Սահյանին: Աղոթս է, սիրելինե՛ր, որ այս օրերին հնչող յուրաքանչյուր բարի խոսք, սրտից հորդող ամեն բարի կամեցղություն և բարեմաղթանք գոնե կիսով չափ իրականություն դառնա յուրաքանչյուրիս կյանքում: Թող Տերը առատ

ՆՈՐԻՑ ԱՅՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԸ...

Զարմանք բան է, բայց Ամենայն Հայոց բանաստեղծի այս ֆելիետոնին (ավելի ճիշտ՝ «Ֆելիետոնի փոխարեն»-ին) միայն այս երկու օրը ծանոթացա և բավական ուրախացա: Ուզում եմ կիսվել նաև ընթերցողիս հետ. գուցե և ոմանք էլ ձեզանից ծանոթ չէին մեր օրերի համար շատ արդիական այս չափածոյին:

ՀԱՅԻ ՏՐՏՈՒՆՋԸ 

(Ֆելիետոնի փոխարեն)

Զարմանք բան է մեր բախտն, ախպեր,

Հայ գործիչին ինչ էլ անես,

Լավ տեղ կըտաս, պատիվ թե սեր,

Վերջը պետք է դու փոշմանես.

Ահա, ես ձեզ համրեմ մի-մի,

Մեղքն, ասացեք, ո՞ւմն է հիմի...

Չէ, մեզանում, Աստված վկա,

Արժանավոր մի մարդ չըկա։

Պոետն, ասին, տաղանդ ունի,

Մենք էլ դրինք գործակատար,

Բայց տեր Աստված հեռու տանի

Հաշիվն այնպես խառնեց իրար,

Այնպես անկարգ, ցրված եղավ,

Որ խազեյնի զահլեն փախավ...

Չէ, մեզանում, Աստված վկա,

Մի շնորհքով... պոետ չըկա։

Դերասանին շատ գովեցին,

Այնքան ասին— գլուխ տարան,

Մենք էլ տարանք... բանկի միջին

Մի հեշտ պաշտոն տվինք իրան,

Մի հեշտ պաշտոն, բայց տես այն էլ

Կարենո՞ւմ է գլուխ հանել...

Չէ, մեզանում, Աստված վկա,

Մի հատ կարգին... արտիստ չըկա։

Վիպասանին քանքար ասին,

Մենք էլ արինք... Աստվածաբան,

Բայց մի հարցրեք նրա մասին,

Թե ի՞նչ կասի սովրող տղան—

Չէ իմանում պատմել իրավ,

Թե Քրիստոսն ինչպես հարյավ...

Չէ, մեզանում, Աստված վկա,

Կարգին... մի վեպ գրող չըկա։

ՓԽՐՈՒՆ ՀՍԿԱՆԵՐ ԷԼ ԵՆ ԼԻՆՈՒՄ (ՀԱՄԵՍՏ ՄԱՐԴԻԿ շարքից)

Ինձ ասում էին. - ...Նշանը, բանաստեղծ մի տղա է, Պատարագներին շուտ-շուտ է գալիս. Վարազդատի ընկերն է...
Չէի ճանաչում:
Ու մի օր շատ պատահական ծանոթացնում են եկեղեցում.
- Նշանն է...

Մարմնով շատ փոքրիկ է՝ ճնճղուկի նման, մի փոքր կողքի վրա կորացած, աչքերը, որ ակնոցի տակից պսպղում են ինչ-որ գերկենսական փայլով անընդհատ ներքև է հառում, խոսքը հանգիստ է, ժպիտը՝ մանկական: Չէ՛, թող ոչ ոք այս որոշիչների շարքում բացասական որակումներ չփնտրի: Բանաստեղծի կերպարում, ինչպես և նրա բերանի մեջ, աննշան մանրուքներն իսկ կոլորիտային շքեղության են վերածվում:

ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ

Հայոց հողում եկեղցու հիմքի առաջին քարը դրեց աննենգ առաքյալը` Սուրբ Բարդուղիմեոսը: Լինելով իր երկրից հեռու Աստծո Խոսքի քարոչությամբ զբաղված` Բարդուղիմեոսը, Անձեվացյաց գավառում հիմնեց Հոգյաց վանքն ու այնտեղ անթեղեց Սուրբ Աստվածամոր պատկերը:
«Մարդն իրենից որևէ բան անել չի կարող, եթե նրան ի վերուստ՝ երկնքից այդ տրված չէ» (Հովհ. 3:27), առավել ևս մարդը, հայ մարդը չէր կարող հայկական եկեղեցու նման կատարյալ շինություն վեր խոյացնել, եթե այդ շնորհը երկնքից տրված չլիներ նրան: