ՀԱՍ-ՉՀԱՍ

Խոսենք ոչ այնքան բարդ, որքան խճճված մի թեմայի մասին, որի դրդապատճառ, որքան էլ որ անհեթեթ հնչի, հանդիսացավ հայկական սերիալներից մեկը: Բանն այն է, որ սցենարիստի թեթև ձեռքով սյուժեում այնպես է ստացվում, որ իրար սիրահարվում կամ միմայնց հետ ամուսնական կապի մեջ մտնելու պատրաստակամություն են հայտնում ինչ-որ մեկի զավակները և այդ ինչ-որ մեկի սանիկները:
Եթե «հանճարեղ» սցենարիստը տեղյակ չէ, ապա ասեմ, որ արդեն դարեր ի վեր ամուսնության նմանօրինակ դրսևորումը  հոգևոր-բարոյական անթույլատրելի նորմ է հայերիս մեջ, ինչպես որ ասենք՝ անթույլատրելի է մերձավոր ազգականների ամուսնությունը: Եկեղեցական տեսանկյունից կնքահոր հարազատ զավակը և հոգեզավակը դիտարկվում են արյունակից քույր կամ եղբորը համահավասար, հետևաբար ամուսնությունն այս երկուսի միջև եկեղեցու կանոնական տեսանկյունից համարվում է արյունապղծություն:

Հիմա ընթերցողը կարող է մտածել, թե պարապ է այս մարդը, որ սերիալային ինտերպրետացիաներ է անում: Ո՛չ, ուղղակի նպատակս սերիալ դիտողների մոտ (իսկ այդպիսիք տասնյակ հազարավորներ են) սխալ կարծիքի ու տեսակետի ձևավորումը հնարավորինս կանխարգելելն է (չնայած որ այս սխալմունքի բուն արմատը ամենևին էլ սերիալը չէ):

ՀԱՏՈՒԿ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ԿՈՏՈՇԱՎՈՐՆԵՐԻՆ (ՀԱՄԵՍՏ ՄԱՐԴԻԿ շարքից)

«Մեր գյուղը մի մեծ եկեղեցի ուներ՝ բավական հին ու գեղեցիկ մի բազիլիկ կառույց, որ ամբողջովին կառուցվել էր գյուղացիների ջանքերով: Սովետի ժամանակ ադրբեջանցիները պահեստ էին սարքել, բայց դռան վերևը հստակ կարելի էր կարդալ. «Շինարարությանը մասնակցեց 29 ծուխ, չմասնակցեց՝ մեկը»: Հենա Սովետի ժամանակ գյուղխորհրդի նիստ ա լինում, չգիտեմ ինչ հարց են քննարկում, մեկը ելնում ու գյուղխորհրդի նախագահին ասում ա.
- Պարո՛ն նախագահ, ես նվիրյալ կոմունիստ եմ, էդ իմ արյան մեջ ա. հեն ա ամբողջ գյուղը եկեղեցի ա սարքել, իսկ իմ հերը չի մասնակցել, եկեղեցու պատին էլ կա գրված: Ասելիքս էն ա որ հլա էն ժամանակ հերս էլ ա կոմունիստ եղել,ես էլ եմ հիմա կոմունիստ:
Գյուղապետը նայում ա էս մարդուն ու ասում ա.
- Հերդ էն գլխից մարդ չէր, դու էլ մարդ չես...»,- ծիծաղելով պատում էր ֆիզիկայի բազմամյա ուսուցիչ Արմիկ Սիմոնյանը (պատմությունը մեջբերել եմ վերհիշելով):

ՄԱՐԴԱԿԵՐ ՔՐԻՍՏՈՆՅԱՆԵՐԸ

Այո՛, այո՛, զարմանալու ոչ մի բան չկա, պատկերացրեք, որ քրիստոնեության ծնունդի առաջին դարերին հեթանոսները հենց «մարդակեր» էին անվանում Քրիստոսի հետևորդներին։ Կաննիբալիզմի մեջ այս մեղադրանքները ձգվեցին մինչև 4-րդ դարը։ Անշուշտ այս ծանր մեղադրանքը արդյունք էր սխալ ինֆորմացման ու նորահայտ միաստվածական կրոնի հանդեպ հակակրանք առաջացնելու ձգտման, սակայն «կես լուրջ, կես կատակ» ասած՝ դրանում որոշակի ճշմարտություն կար։ Այդ ճշմարտությունը ամփոփված է Հիսուս Քրիստոսի հետևյալ խոսքերում՝ «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, եթե չուտեք մարդու Որդու մարմինը և չեմպեք նրա արյունը, ձեր մեջ կյանք չեք ունենա։ Ով ուտում է իմ մարմինը և ըմպում իմ արյունը, հավիտենական կյանք ունի. և ես նրան վերջին օրը հարություն առնել պիտի տամ, քանի որ իմ մարմինը ճշմարիտ կերակուր է, և իմ արյունը՝ ճշմարիտ ըմպելիք։ Ով ուտում է իմ մարմինը և ըմպում իմ արյունը, կբնակվի իմ մեջ, և ես՝ նրա մեջ» (Հովհ. 6։54-57)։

ՀԵՐՈՍտրատ

Մոտ մեկ ամիս առաջ մկրտություն էի կատարում մեր հինավուրց վանքերից մեկում: Մկրտվում էին 2 եղբայր և քույրը, բոլորն էլ չափահաս երիտասարդներ: Հայոց Եկեղեցու կարգի համաձայն մկրտվողին, ով պետք է ծնվի Աստծուց՝ Սուրբ Հոգուց և ջրից , երկրորդ՝ հոգևոր անուն է տրվում, որպես նշան վերածննդի: Այս երկրորդ անունը հիմնականում որևէ սրբի անուն է լինում, որպեսզի մկրտվողը հետ այդու ունենա իր բարեխոս սուրբը և բացի այդ իմանա ու հետևի տվյալ սրբի կյանքի օրինակին՝ ապրելու Քրիստոսի արյան գնին փոքրիշատե արժանի կյանք: Եղբայրներից մեկի անունը Հայկ էր: Իմ հարցին, թե ունի որևէ նախընտրած սուրբ, ում անունը կուզենար կրել, երիտասարդը քմծիծաղ տվեց:

-   Կուզե՞ս Գևորգ կնքենք քեզ, Սուրբ Գևորգի անունով,- հարցրեցի ես ուշադրություն չդարձնելով նրա ոչ լուրջ վերաբերմունքին:

-   Չէ, այ՛ ցավդ տանեմ,- փողոցային մոտեցմամբ պատասխանեց երիտասարդը,- ի՞նչ Գևորգ, Հայկո, Հայկո լավ ա…

Ուզում էի հարցնել նրան՝ «ի՞նչ Հայկո… Սպիտակցի Հայկո, Կարգին Հայկո, թե՞ ՀՏ Հայկո»: Հազիվ դիմացա: Եթե ասեր Հայկ, միանգամից կմտածեի, որ հայոց նախածնողի անունն է նրա համար թանկ, բայց Հայկո՞…

Կողքից մի տարեց մարդ (հավանաբար հայրն էր) կարծես լուծեց թնջուկը.

-      Տե՛ր Հայր, պապուս անունը Գևորգ ա էղել, լավ ա, Գևո՛րգ դիր:

Ճիշտ, թե սխալ, ավելորդ համարեցի խոսել Սուրբ Գևորգի սխրանքի ու սրբության մասին. մարդն իր նախնիներին անգամ չեր ճանաչում ու հարգում (հուսամ Սուրբ Մկրտությունը աստվածային ներգործությամբ ինչ-որ կերպ լուսավորություն շնորհած կլինի երիտասարդին):

ԻՄ ԱՌԱՋԻՆ ՆԱՄԱԿԸ ԴՍՏԵՐՍ

Եվա՛, գեղեցկուհի՛ս, ես գիտեմ, որ դու հիմա չես կարող կարդալ այս նամակը, գիտեմ, որ բառերը ի զորու չեն քեզ ոչինչ հասկացնելու, սակայն մյուս կողմից վստահ եմ, որ մարդկային զգացմունքների ամենամեծ թարգմանը` բռնցքաչափ սիրտը, առատորեն քեզ պիտի փոխանցի այն սերը, հուզումը, ջերմությունն ու հոգատարությունը, որոնք ես` քո հայրը, այս պահին համարձակվում եմ սահմանափկել սոսկ տառերի ու բառերի մեջ:

Ես (ու թերևս մայրիկդ ևս) այս մի քանի օրերի ընթացքում դեռևս չեմ հասցրել ըստ ամենայնի գիտակցել ու ընկալել, թե ի՛նչ բան է ծնող լինելը, բայց մի գաղափար, այն, որ Աստված մեզ` ծնողներիդ, շնորհ արեց մասնակից լինելու Իր արարչագործությանը, միայն երջանկության ու երախտագիտության արցունք է ծնում իմ աչքերում: