ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆ և ՍԵՌԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ /շարունակություն/

Խոստումիս համաձայն այսօր ներկայացնում եմ նախորդ գրառման շարունակությունը ազատ թարգմանությամբ։ Ճիշտն ասած, միայն թարգմանելիս նկատեցի, որ այս 2-րդ և 3-րդ կետերը բավական վտանգավոր պիտի լինեն և չպիտի ճիշտ հասկացվեն, եթե դեռևս չեք կարդացել այս թեմայով նախորդ գրառումը, ուստի ընթերցողիս պիտի խնդրեմ մինչև այս շարունակությունը կարդալը անպայման աչքի անցկացնել նաև նախորդ՝ ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆ և ՍԵՌԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ թեման։ Կանխավ շնորհակալ եմ ընթերցելու և փոխըմբռնման համար։ Վայելեք՝

Երկրորդ՝ շատերին վախեցնում է իրապես քրիստոնեական ողջախոհության սզբունքներին հետևելու միտքը, քանի որ նրանք կարծում են (առանց փորձելու), որ այդ անհնար է։ Սակայն ինչ-որ բան փորձելիս չի կարելի մտածել, թե հնարով է արդյոք այդ կամ ոչ. չէ՞ որ քննական առաջադրանքի վրա մարդը այդ մասին չի խորհում, այլ փորձում է անել այն, ինչի ունակ է։ Անգամ ամենաանկատար պատասխանը գնահատվում է, սակայն, եթե մարդն ընդհանրապես չպատասխանի հարցին, ոչ մի գնահատականի էլ չի արժանանա։ Այսպես է ոչ միայն քննությունների ժամանակ, այլ նաև՝ պատերազմի կամ լեռնագանացության, կամ էլ երբ նոր են սովորում չմշկավարել, լողալ կամ հեծանիվ վարել։ Սառչած մատներով օձիքի կոճակը կոճկելիս անգամ մարդը հաճախ անում է մի բան, ինչը անհնար էր թվում մինչ այդ փորձելը. զարմանալի է, թե ինչերի ենք մենք ունակ, երբ մեզ այդ ստիպում է անհրաժեշտությունը։

ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆ և ՍԵՌԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ճիշտն ասած՝ վաղուց էին խնդրել նյութ պատրաստել սեռականության թեմատիկայով, բայց քանի որ իմ սուբյեկտիվ պատկերացմամբ հայ հասարակությունը դեռ չի կարողանում առանց շիկնելու անդրադառնալ այս թեմային, իսկ նրանք էլ, ովքեր այլևս չեն շիկնում կոտրել-անցել են սանձարձակության սահմանը, ես գերադասում էի թեման չշոշափել։ Չէի շոշափում նաև այն պատճառով, որ ամեն մեկը չէ, որ պատրաստ է հոգևորականի խոսքը լսել այս ասպեկտից։ Այսուամենայնիվ, միշտ այն կարծիքին եմ եղել, որ սեռականությունը (sexuality) այն թեման է, որի մասին մտածում են շատերը, բայց խոսում՝ քչերը։ Այսօր որոշեցի որոշակի խոսք ասել, ավելի շուտ ես կներկայացնեմ ուրիշի ասածը ազատ թարգմանությամբ՝ ցույց տալով, թե ինչպիսի՛ն պիտի լինի քրիստոնյայի մոտեցումը այս հարցին։ Գրառման համար գլխավոր ազդակ հանդիսացավ այն, որ մոտ օրերս ինչ-որ տարօրիանակ  «բիզնես ծրագիր» որոշակի աղմուկ հանեց հասարակության մեջ ու առիթ ստեղծեց քննարկումներ ծավալել կուսության, սեռական հարաբերության, կարմիր խնձորի և նմանատիպ այլ հարցերի շուրջ. ակնհայտ էր քրիստոնեական ճիշտ մոտեցման պակասը։ Անշուշտ 20-րդ դարի հայտնի փիլիսոփա-աստվածաբան Քլայվ Լյուիսի «Սոսկ քրիստոնեություն» (Клаив Льюис, "Просто Христианство") գրքի այս փոքրիկ հատվածը լավագույններից չես անվանի տվյալ թեմատիկայում. կան ավելի խորքային աշխատություններ, սակայն առկա պարզ ու մատչելի զրույցը ամենահարմարը համարեցի այսօր ներկայացնել ընթերցողներին՝ մեկնաբանություներում ակնկալելով բաց ու կառուցողական քննարկում։

Այսօր մարդիկ հաճախ ասում են. «Սեռական հարաբերությունների մեջ ամոթալի ոչինչ չկա»։ Սրանից կարելի է եզրակացնել 2 բան։ Ասողները կարող են նկատի ունենալ, որ ամոթալի չէ թե՛ այն, որ մարկությունը բազմանում է սեռական ճանապարհով և թե այն, որ բազմանալու այդ միջոցը ուղեկցվում է հաճույքով։ Այսպես կարծողները ճիշտ ուղու վրա են։

ԴԻՎԱՅԻՆ ՄԱՐՏԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Երկար ժամանակ է, ինչ համացանցում անընդհատ շրջանառվում է Ալան Դալես անունով ամերիկյան մի պաշտոնյայի այսպես կոչված «Ժողովուրդների կործանման մեծագույն ողբերգության ծրագիրը» (1945թ.), որը սակայն, ոմանց կողմից որակվեց որպես կեղծագիր: Անկեղծ ասած, ինքս հիմնավորումներ չունեմ այդ գրվածքի կեղծ կամ ճշմարտացի լինելը փաստելու համար, սակայն ձեռքիս տակ հայտնված մի գիրք (որի մասին նախկինում էլ խոսել եմ)` Քլայվ Լյուիսի 1941թ. հեղինակած «Բանսարկվի Նամակները» (թարգմանությունն իմն է) և հատկապես դրա 20-րդ նամակը, ինձ ակամայից հիշեցրեցին Դալեսի «կեղծագիրը»։ Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում Բանսարկու անունով (անգլերենում` Screwtape) տարեց և փորձառու մի չարքի խորհուրդներն ու գործնական առաջարկներն են` ուղղված իր զարմիկին` երիտասարդ ու անփորձ դև Ճիվաղիկին (անգլերեն` Wormood): Ողջ խորհրդատվության ուղղվածությունը մեկն է` ենթարկյալ մարդուն տանել դեպի կորուստ և թշվառություն` հեռացնելով նրան Կյանքի Աղբյուր Քրիստոսից, Ում սուրբ անունը բարձրաձայնելուց սարսափելով` դևերը հաճախ օգտագործում են Թշնամի անվանումը:
Ահա այսպիսի դիվային մի խորհրդատվություն 20-րդ նամակում տեսանելիորեն զուգադիպում է «Ժողովուրդների կործանման մեծագույն ողբերգության ծրագիրի» հետ։ Անկախ այն բանից՝ կեղծ է այս վերջինը, թե ոչ, դրանից սատանայական ծրագիրը, որ մարդկանց միջոցով է կյանքի կոչվում, այնուամենայնիվ, հօդս չի ցնդում. այն կա և գործում է, ռեալ է ու զգալի մեր կյանքում, իսկ մենք շատ հաճախ այդ մասին չենք էլ ուզում մտածել... Այժմ՝ հատվածներ 20-րդ նամակից ազատ թարգմանությամբ։

Իմ թանկագի՛ն Ճիվաղիկ,

Մեծագույն տհաճությամբ արձանագրում եմ, որ Թշնամին ըստ ամենայնի վերջ է տվել ենթակայի ողջախոհությանն ուղղված քո ուղղակի հարձակումներին:
Դու պետք է նախատեսեիր այս և հնարավորինս շուտ կասեցնեիր։ Հիմա ենթական մի վտանգավոր ճշմարտություն է բացահայտել. նա այլևս գիտի, որ նմանօրինակ հարձակումները հավերժական չեն: Ահա այս պատճառով դու այլևս չես կարող օգտագործել մեր ամենալավ և ամենից փորձված զենքը` տգետ մարդկանց այն համոզումը, թե մեզանից ազատվելն անհնար է: Հուսամ, դու գոնե փորձել ես ենթակային համոզել որ, ողջախոհությունը վնասակար է առողջության համար:

ԳՈՂԱՑՎԱԾ ԱՂՈԹՔ

Վերջերս նամակագրական ժանրի գեղարվեստական մի շատ հետաքրիր գործ ընթերցեցի` "The Screwtape Letters", հեղինակված 20-րդ դարի հայտնի կրոնափիլիսոփներից մեկի` S.C. Lewis-ի կողմից (ռուսերենով այն թարգմանված է Клайив Льюис, "Письма Баламута"): Հետաքրքրականն այն էր, որ այս ստեղծագործության 31 նամակների մեջ, որը ես թարգմանել եմ որպես «Բանսարկվի նամակները», ես գտա ինձ, իմ հասարակությունն ու միջավայրը, իրենց ապրումներով ինձ հետ կիսված շատուշատ մարդկանց, այդ իսկ պատճառով ցանկացա կիսվել նաև ընթերցողիս հետ: Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում Բանսարկու անունով (անգլերենում` Screwtape, ռուսերենում` Баламут) տարեց և փորձառու մի չարքի խորհուրդներն ու գործնական առաջարկներն են` ուղղված իր զարմիկին` երիտասարդ ու անփորձ դև Ճիվաղիկին (անգլերեն` Wormood, ռուսերեն` Гнусик): Ողջ խորհրդատվության ուղղվածությունը մեկն է` ենթարկյալ մարդուն տանել դեպի կորուստ և թշվառություն` հեռացնելով նրան Կյանքի Աղբյուր Քրիստոսից, Ում սուրբ անունը բարձրաձայնելուց սարսափելով` դևերը հաճախ օգտագործում են Թշնամի անվանումը: Այժմ առաջարկում եմ  ընթերցել հատվածներ այս նամակագրության 4-րդ նամակից ազատ թարգմանությամբ և վերջում անկեղծ լինել, թե որքանով էր նկարագրվածը ցավալիորեն իրական մեր կյանքում:

Ճիվաղի՛կ, թանկագինս,

Քո նախկին նամակում առկա սիրողական բնույթի գաղափարները ինձ հիշեցրեցին, որ ժամանակն է քեզ հետ խոսելու այնպիսի տհաճ թեմայի շուրջ, ինչպիսն աղոթքն է։

...Լավագույն տարբերակը, որքանով որ այդ հնարավոր է, ենթակային առհասարակ աղոթքներից հեռու պահելն է։ Երբ ենթական հասուն մարդ է, ով ոչ վաղ անցյալում է վերադարձել Թշնամու ճամբար, այդ անելը շատ հեշտ է. բավական է հիշեցնել նրան (կամ ներշնչել, թե իբր ինքը հիշում է) մանկության թութակային աղոթքները։ 

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԴԺՈԽՔԻՑ

Վերջերս նամակագրական ժանրի գեղարվեստական մի շատ հետաքրիր գործ ընթերցեցի` "The Screwtape Letters", հեղինակված 20-րդ դարի հայտնի կրոնափիլիսոփներից մեկի` S.C. Lewis-ի կողմից (ռուսերենով այն թարգմանված է Клайив Льюис, "Письма Баламута"): Հետաքրքրականն այն էր, որ այս ստեղծագործության 31 նամակների մեջ, որը ես թարգմանել եմ որպես «Բանսարկվի նամակները», ես գտա ինձ, իմ հասարակությունն ու միջավայրը, իրենց ապրումներով ինձ հետ կիսված շատուշատ մարդկանց, այդ իսկ պատճառով ցանկացա կիսվել նաև ընթերցողիս հետ: Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում Բանսարկու անունով (անգլերենում` Screwtape, ռուսերենում` Баламут) տարեց և փորձառու մի չարքի խորհուրդներն ու գործնական առաջարկներն են` ուղղված իր զարմիկին` երիտասարդ ու անփորձ դև Ճիվաղիկին (անգլերեն` Wormood, ռուսերեն` Гнусик): Ողջ խորհրդատվության ուղղվածությունը մեկն է` ենթարկյալ մարդուն տանել դեպի կորուստ և թշվառություն` հեռացնելով նրան Կյանքի Աղբյուր Քրիստոսից, Ում սուրբ անունը բարձրաձայնելուց սարսափելով` դևերը հաճախ օգտագործում են Թշնամի անվանումը: Առաջարկում եմ այժմ ընթերցել հատված այս նամակագրության 12-րդ նամակից ազատ թարգմանությամբ և վերջում անկեղծ լինել, թե որքանով էր նկարագրվածը ցավալիորեն իրական մեր կյանքում:

Իմ թանկագին Ճիվաղիկ,

ուրախալի է արձանագրված ակնհայտ առաջընթացը, միայն թե վախենամ, որ ձգտելով հնարավորինս շուտ անհրաժեշտ արդյունքների հասնել` սթափեցնես ենթարկյալին, ու նա սկսի գիտակցել իր իրական վիճակը։ Թեև մենք քեզ հետ միասին տեսնում ենք այդ վիճակը իրական լույսի ներքո, երբեք չպետք է մոռանանք, թե այս ամենը նրան որքան այլակերպ է թվում։