ԴԻՎԱՅԻՆ ՄԱՐՏԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Երկար ժամանակ է, ինչ համացանցում անընդհատ շրջանառվում է Ալան Դալես անունով ամերիկյան մի պաշտոնյայի այսպես կոչված «Ժողովուրդների կործանման մեծագույն ողբերգության ծրագիրը» (1945թ.), որը սակայն, ոմանց կողմից որակվեց որպես կեղծագիր: Անկեղծ ասած, ինքս հիմնավորումներ չունեմ այդ գրվածքի կեղծ կամ ճշմարտացի լինելը փաստելու համար, սակայն ձեռքիս տակ հայտնված մի գիրք (որի մասին նախկինում էլ խոսել եմ)` Քլայվ Լյուիսի 1941թ. հեղինակած «Բանսարկվի Նամակները» (թարգմանությունն իմն է) և հատկապես դրա 20-րդ նամակը, ինձ ակամայից հիշեցրեցին Դալեսի «կեղծագիրը»։ Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում Բանսարկու անունով (անգլերենում` Screwtape) տարեց և փորձառու մի չարքի խորհուրդներն ու գործնական առաջարկներն են` ուղղված իր զարմիկին` երիտասարդ ու անփորձ դև Ճիվաղիկին (անգլերեն` Wormood): Ողջ խորհրդատվության ուղղվածությունը մեկն է` ենթարկյալ մարդուն տանել դեպի կորուստ և թշվառություն` հեռացնելով նրան Կյանքի Աղբյուր Քրիստոսից, Ում սուրբ անունը բարձրաձայնելուց սարսափելով` դևերը հաճախ օգտագործում են Թշնամի անվանումը:
Ահա այսպիսի դիվային մի խորհրդատվություն 20-րդ նամակում տեսանելիորեն զուգադիպում է «Ժողովուրդների կործանման մեծագույն ողբերգության ծրագիրի» հետ։ Անկախ այն բանից՝ կեղծ է այս վերջինը, թե ոչ, դրանից սատանայական ծրագիրը, որ մարդկանց միջոցով է կյանքի կոչվում, այնուամենայնիվ, հօդս չի ցնդում. այն կա և գործում է, ռեալ է ու զգալի մեր կյանքում, իսկ մենք շատ հաճախ այդ մասին չենք էլ ուզում մտածել... Այժմ՝ հատվածներ 20-րդ նամակից ազատ թարգմանությամբ։

Իմ թանկագի՛ն Ճիվաղիկ,

Մեծագույն տհաճությամբ արձանագրում եմ, որ Թշնամին ըստ ամենայնի վերջ է տվել ենթակայի ողջախոհությանն ուղղված քո ուղղակի հարձակումներին:
Դու պետք է նախատեսեիր այս և հնարավորինս շուտ կասեցնեիր։ Հիմա ենթական մի վտանգավոր ճշմարտություն է բացահայտել. նա այլևս գիտի, որ նմանօրինակ հարձակումները հավերժական չեն: Ահա այս պատճառով դու այլևս չես կարող օգտագործել մեր ամենալավ և ամենից փորձված զենքը` տգետ մարդկանց այն համոզումը, թե մեզանից ազատվելն անհնար է: Հուսամ, դու գոնե փորձել ես ենթակային համոզել որ, ողջախոհությունը վնասակար է առողջության համար:

ԳՈՂԱՑՎԱԾ ԱՂՈԹՔ

Վերջերս նամակագրական ժանրի գեղարվեստական մի շատ հետաքրիր գործ ընթերցեցի` "The Screwtape Letters", հեղինակված 20-րդ դարի հայտնի կրոնափիլիսոփներից մեկի` S.C. Lewis-ի կողմից (ռուսերենով այն թարգմանված է Клайив Льюис, "Письма Баламута"): Հետաքրքրականն այն էր, որ այս ստեղծագործության 31 նամակների մեջ, որը ես թարգմանել եմ որպես «Բանսարկվի նամակները», ես գտա ինձ, իմ հասարակությունն ու միջավայրը, իրենց ապրումներով ինձ հետ կիսված շատուշատ մարդկանց, այդ իսկ պատճառով ցանկացա կիսվել նաև ընթերցողիս հետ: Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում Բանսարկու անունով (անգլերենում` Screwtape, ռուսերենում` Баламут) տարեց և փորձառու մի չարքի խորհուրդներն ու գործնական առաջարկներն են` ուղղված իր զարմիկին` երիտասարդ ու անփորձ դև Ճիվաղիկին (անգլերեն` Wormood, ռուսերեն` Гнусик): Ողջ խորհրդատվության ուղղվածությունը մեկն է` ենթարկյալ մարդուն տանել դեպի կորուստ և թշվառություն` հեռացնելով նրան Կյանքի Աղբյուր Քրիստոսից, Ում սուրբ անունը բարձրաձայնելուց սարսափելով` դևերը հաճախ օգտագործում են Թշնամի անվանումը: Այժմ առաջարկում եմ  ընթերցել հատվածներ այս նամակագրության 4-րդ նամակից ազատ թարգմանությամբ և վերջում անկեղծ լինել, թե որքանով էր նկարագրվածը ցավալիորեն իրական մեր կյանքում:

Ճիվաղի՛կ, թանկագինս,

Քո նախկին նամակում առկա սիրողական բնույթի գաղափարները ինձ հիշեցրեցին, որ ժամանակն է քեզ հետ խոսելու այնպիսի տհաճ թեմայի շուրջ, ինչպիսն աղոթքն է։

...Լավագույն տարբերակը, որքանով որ այդ հնարավոր է, ենթակային առհասարակ աղոթքներից հեռու պահելն է։ Երբ ենթական հասուն մարդ է, ով ոչ վաղ անցյալում է վերադարձել Թշնամու ճամբար, այդ անելը շատ հեշտ է. բավական է հիշեցնել նրան (կամ ներշնչել, թե իբր ինքը հիշում է) մանկության թութակային աղոթքները։ 

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԴԺՈԽՔԻՑ

Վերջերս նամակագրական ժանրի գեղարվեստական մի շատ հետաքրիր գործ ընթերցեցի` "The Screwtape Letters", հեղինակված 20-րդ դարի հայտնի կրոնափիլիսոփներից մեկի` S.C. Lewis-ի կողմից (ռուսերենով այն թարգմանված է Клайив Льюис, "Письма Баламута"): Հետաքրքրականն այն էր, որ այս ստեղծագործության 31 նամակների մեջ, որը ես թարգմանել եմ որպես «Բանսարկվի նամակները», ես գտա ինձ, իմ հասարակությունն ու միջավայրը, իրենց ապրումներով ինձ հետ կիսված շատուշատ մարդկանց, այդ իսկ պատճառով ցանկացա կիսվել նաև ընթերցողիս հետ: Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում Բանսարկու անունով (անգլերենում` Screwtape, ռուսերենում` Баламут) տարեց և փորձառու մի չարքի խորհուրդներն ու գործնական առաջարկներն են` ուղղված իր զարմիկին` երիտասարդ ու անփորձ դև Ճիվաղիկին (անգլերեն` Wormood, ռուսերեն` Гнусик): Ողջ խորհրդատվության ուղղվածությունը մեկն է` ենթարկյալ մարդուն տանել դեպի կորուստ և թշվառություն` հեռացնելով նրան Կյանքի Աղբյուր Քրիստոսից, Ում սուրբ անունը բարձրաձայնելուց սարսափելով` դևերը հաճախ օգտագործում են Թշնամի անվանումը: Առաջարկում եմ այժմ ընթերցել հատված այս նամակագրության 12-րդ նամակից ազատ թարգմանությամբ և վերջում անկեղծ լինել, թե որքանով էր նկարագրվածը ցավալիորեն իրական մեր կյանքում:

Իմ թանկագին Ճիվաղիկ,

ուրախալի է արձանագրված ակնհայտ առաջընթացը, միայն թե վախենամ, որ ձգտելով հնարավորինս շուտ անհրաժեշտ արդյունքների հասնել` սթափեցնես ենթարկյալին, ու նա սկսի գիտակցել իր իրական վիճակը։ Թեև մենք քեզ հետ միասին տեսնում ենք այդ վիճակը իրական լույսի ներքո, երբեք չպետք է մոռանանք, թե այս ամենը նրան որքան այլակերպ է թվում։