ԱՐԺԵ՞ ԴԱՌՆԱԼ ԱՂԱՆԴԱՎՈՐ /ՄԱՍ 2/

Տես նաև`  ԱՐԺԵ՞ ԴԱՌՆԱԼ ԱՂԱՆԴԱՎՈՐ /ՄԱՍ 1/

«ԱՂԱՆԴ» տերմինն այսօր ամենատարածվածն է «նոր կրոնական շարժումենրը» կարճ բնորոշող բառերից: Անվանեք այդ շարժումներն ինչպես կուզեք` հարանվանություն, դենոմինացիա, կոնֆեսսիա, կրոնական կազմակերպություն կամ մեկ այլ բան, անձամբ ես կգերադասեմ հաճախ օգտագործել սոսկ «աղանդ» կամ «աղանդավոր» բառերը` հարմարության, տարածվածության և կարճ լինելու, այլ ոչ գաղափարական տեսանկյունից: Առհասարակ «աղանդ» բառը հասարակության մեջ երկատված ազդեցություն ունի. ոմանք ատելություն են քաղում դրանից, զզված ու թթված դեմք ընդունում, անհանդուրժողականություն դրսևորում, մյուսները պաշտպանում են փոքրամասնական իրավունքները, խղճի և կրոնի ազատություն բարձրագոչում, ներկայացնում ու ներկայանում իբրև զոհ և հալածյալ: Անշուշտ, այս երկու ստվար բանակների կողմնորոշումների վրա իրենց ազդեցությունն ունեն մի շարք գործոններ, որոնց մասին «գաղափարակիրները» գուցե չեն էլ կասկածում, սակայն մի բան ակնհայտ է. մարդկանց աղանդների ծոցը քաշող ինչ-որ բան կա, որի հանդեպ անտարբեր չեն կարողանում մնալ ոչ աղանդավորները: Ահա այդ քարշակների դիտարկմանն է ուղղված փոքրիկ ակնարկների այս շարքը, որը ոչ այլինչ է, եթե ոչ սոսկ հեղինակիս մտահանգումների շարանը, մտքեր ու կարծիքներ, որոնք շատ հնարավոր է սուբյեկտիվությունից այն կողմ չանցնեն էլ, ուստի խնդրանքս է քեզ, ընթերցո´ղ, վիրավորական և անհարիր ոչինչ չնկատել այստեղ և շարքի հետագա գրություններում: Ամեն ակնարկի ավարտին պիտի խնդրեմ ուղղակի հարց ուղղես ինքդ քեզ . «Արժե՞ դառնալ աղանդավոր»:

«Դու փրկված ես»

Առհասարակ ադամորդիներիցս ոչ ոք ապահովագրված և զուրկ չէ սեփական կրոնի, հավատքի ու հավատալիքի մեջ սխալներ գործելուց և ծայրահեղությունների դիմելուց (սա ավելի հաճախ լինում է, երբ մարդը ճիգ է անում ինքն իրենով ձևակերպել և ապրել հավատքը` անտեսելով ընդհանուրն ու փորձվածը):  Անձամբ ես, լինելով քրիստոնյա, ամենայն պատասխանատվությամբ հայտարարում եմ. «ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԾԱՅՐԱՀԵՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՉՈՒՆԵՆ»:
Ծայրահեղությունների դրսևորումները հավատքի դաշտում կարելի է կոչելել 2 բառերով` ԱՆՏԱՐԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ և ՄՈԼԵՌԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆ: Առաջինները հասարակությանս մեջ աչքի են ընկնում որպես «Ես իմ աստվածն ունեմ, ես իմ ձևով եմ հավատում» լոզունգի կրողներ (սրանք ի դեպ մեծամասնություն են կազմում), իսկ երկրորդները նախկինում հորջորջվում էին որպես «հավատացյալներ» , իսկ մեր օրերում անվանվում են «աղանդավորներ»  (թեև քիչ չեն նաև մինչև հիմա նրանց «հավատացյալ» անվանողները): 

Սրանց համաձայն 2 ծայրահեղությունները կբնորոշվեն այսպես`

• մարդիկ ովքեր աղանդավորության մեջ են
• մարդիկ ում մեջ է աղանդավորությունը 

Թե´ առաջինները, թե´ երկրորդները աչքի են ընկնում հավատքի, հոգևորի և Աստծո մասին «կատարյալ ու անսակարկ գիտելիքներով», միայն մեկ տարբերությամբ. նրանք, ովքեր աղանդավորության մեջ են տիրապետում են որոշակի բազայի և սկզբունքների, որոշակի գիտելիքներ ունեն` համապատասխան իրենց կազմակերպության ու ղեկավարների մատնանշած սուրբգրային հատվածների, իսկ նրանք, ում մեջ է աղանդավորությունը, թեև ոչ մի հարցում էլ էական գիտելիք չունեն, սակայն սկզբունքորեն ներկայանում են որպես հոգևորի ու կրոնականի «գրոսսմեյստերներ»: Որքան էլ որ 2 կողմնորոշումները ցավալի լինեն, ողբերգական է լինում, երբ այդ երկուսը հանդիպում են մեկ մարդու մեջ: 

Դարձյալ շեղվեցի բուն ասելիքիցս. շարունակելով աղանդների «առավելությունների» մասին շարքս` այսօր ուզում եմ առանձնացնել «ընտրյալներին»:

Շատերիդ «համբերության դուռը» բախած կլինեն մարդիկ, ովքեր հարց ուղղած կլինեն ձեզ. «Ուզո՞ւմ եք փրկվել» կամ «Կուզեի՞ք ավելի լավ կյանքով ապրել»: Հարցն ինքնին հրապուրիչ է, ավելին, երբ դրան գումարում ես սոցիալ-հասարակական սուր շերտավորում, տնտեսական, ինչու չէ նաև հոգևոր ճգնաժամ, պառակտված քաղաքականություն, դեպրեսիա ու քայքայված նյարդեր, ապա հարցը դառնում է անգամ գայթակղիչ և իսկապես «լավ ապրելդ» գալիս է, էլ չեմ ասում գլուխդ առնելն ու «փրկվելը»: Գայթակղված առաջարկով` լսում ես, ու աստիճանաբար պարզվում է, որ քեզ անգամ դրախտ են խոստանում: Ա~յ քեզ հաջողություն... Մի քանի րոպեից քեզ համար բացահյատում են նաև, որ դու ներկայում կանգնած ես կորստյան եզրին, շուրջբոլորդ անդունդ է. մի խոսքով մեռնեիր, ավելի լավ էր… Չես հասցնում տակավին մարսել այս չարաբաստիկ լուրը, երբ քեզ հայտնում են որ դու այլևս ժամանակ չունես. «Աշխարհը մոտեցել վախճանին, վերջին ժամանակներն են»: Հետևում է պնդումն առ այն, որ այս ամենի մասին մարդկությանը հայտնում է ոչ ավել, ոչ պակաս ինքը Աստված Աստվածաշնչի միջոցով (աղանդավորներին երևի հայտնի էլ չէ, որ Մարկոսի Ավետարանում գրված է. «Սակայն այդ օրուայ եւ ժամի մասին ոչ ոք չգիտէ. ո՛չ հրեշտակները երկնքում եւ ո՛չ էլ՝ Որդին, այլ միայն՝ Հայրը։ Զգո՛յշ եղէք, հսկեցէ՛ք ու աղօթեցէ՛ք, քանի որ չգիտէք, թէ ե՛րբ է ժամանակը» (12:32-33): Այս միտքը շարունակելով Պողոս Առաքյալն է գրում. «Եղբայրնե՛ր, բայց ժամերի եւ ժամանակների մասին կարիք չկայ ձեզ գրելու, որովհետեւ դուք ինքներդ իսկ ստոյգ գիտէք, թէ Տիրոջ օրը այնպէս է հասնում, ինչպէս գողը՝ գիշերով» (Ա Թեսաղ. 5:1-2)): Անշուշտ տրամաբանորեն «գուշակելի» է, որ մայր մտնող ամեն օրը մեզ մեկ օրով մոտեցնում է Փրկչի Երկրորդ գալստյանը, սակայն պնդել ու ցույց տալ օրը կամ համոզել մարդկանց, որ ապրում են վերջին ժամանակներում, առնվազն աստվածհայհոյություն է… Իրականում սա հերթական քարշակն է. կրակի բոցերում այրվելու, սատանայի ճիրաններում տանջվելու սարսափի տակ մարդուն հուշում են, որ փրկվելու միակ և ամենաարագ ճանապարհը ապաշխարելն է (ի դեպ աղանդներից ոչ մեկը չի ընդունում ապաշխարությունը որպես խորհուրդ): Պարզվում է նաև, որ խոսակիցը գիտի, թե որտե´ղ են վաճառվում «դրախտի տոմսերը». «միայն ընտրյալները կարող են փրկվել, իսկ ընտրյալները մեր շարքերում են»,-ասում է նա և հորդորում անպայման այցելել իրենց:

Դու իհարկե կասկածով ես այցելում եկեղեցու չնմանվող այդ հավաքատեղին, սկզբում փակ ես և զուսպ (մի փոքր էլ վախեցած աշխարհի վախճանի հեռանկարից), մանավանդ որ լսել ես, թե ինչքան աղանդավորական խմբակներ կան… Քեզ են մոտենում սիրալիր ժպիտով մարդիկ, ողջունում, ծանոթանում, հյուրասիրում, ներկայացնում «հովիվ» անվանվող մի մարդու, ով քեզ մեծահոգաբար Աստվածաշունչ է նվիրում` միանգամից ճանաչելով քեզ և դիմելով քո անունով… Այ քեզ բան… Այ քեզ սիրալիրություն… Այ քեզ «սիրո ռմբակոծում»: Մեր եկեղեցիներում նման բան չես տեսնի. այնտեղ ի՞նչ է` մոմ վառիր, մատաղ արա, կնունք ու հարսանիք… բայց որ մարդիկ իրար ու առավել ևս անծանոթի այսքան սիրեն… Նյարդերդ արդեն թուլանում են, լարվածությունդ նահանջում: Հերթական զարմանքը հասնում է քեզ, երբ քո և մյուսների տված ցանկացած հոգևոր հարց ստանում է լիարժեք ու սպառիչ պատասխան. «չէ´, այս մեկը հաստատ Առաքելական Եկեղեցում չես տեսնի. «տեր-տերները» մեկը մյուսի հետ չհամընկնող պատասխաններ են տալիս կամ խուսափում ուղիղ պատասխանից…»:

Բայց «էքսկլյուզիվ» սենսացիան սպասվում է հաջորդ հանդիպումների ժամանակ, երբ դու բացահայտում ես, որ «Աստված ուզում է, որ դու հարուստ լինես», «Դու պետք է հարուստ լինես և օգնես եկեղեցու զորացմանը», և քանի որ դու ընտրյալ ես, Աստված քեզ անպայման պիտի օրհնի և դու պետք է հարստանաս, օրհնություն=նյութական բարեկեցություն. քո սեփական աշխատավարձն ես մտաբերում ու «օրհնվելուդ» ցանկությունը մեծանում է... Բացահայտում ես նաև, որ դու արդեն իսկ փրկվածների շարքում ես. «Քրիստոսը քո փոխարեն խաչվել և փրկել է քեզ», եթե շարունակես մնալ իրենց շարքերում և ապրել ու գործել այնպես, ինչպես քեզ կասեն, ապա փրկությունը ափերիդ մեջ է. սուրբ ու ընտրյալ լինելու մտքից միայն գլուխդ պտտվում է, դու երջանիկ ես, քեզ այլևս ոչինչ պետք չէ. դու արդեն դրախտի տոմս ունես...

Այդ օրվանից մի տեսակ խղճալով ու քամահրանքով ես նայում քո կողքով «սողացող» մարդկանց, նրանց, ովքեր այնքա~ն հեռու են Քրիստոսից, նրանց, ովքեր քեզ պես փրկված չեն, խղճում ես նրանց` արդեն չնկատելով որ դու պակաս խղճահարության արժանի չես, որովհետև միամտաբար վախեցել ես կեղծիքից ու ստից և ծուղակում հայտնվել, որովհետև սեփական «տգիտությունդ» քեզ չի կարողանում հուշել, որ ամեն բանի պատասխան, այն էլ հոգևոր հարցերում, քեզ կկարողանա տալ միայն հիմարությամբ տառապող և մոլորված մարդը (հիշեցի իմաստունին. «Ես միայն այն գիտեմ, որ ոչինչ չգիտեմ»), որովհետև կարդալով նենգափոխված Աստվածաշունչը, լսելով ենթատեքստերով քարոզներ, կարծում ես, թե ամեն բանի հաղորդ ու ամեն լավ բանի արժանի սուրբ ես. դու, որ քո փրկությունը կապել ես մարդկային խղճուկ խմբի` աղանդի, դրա աղանդապետերի հետ` մոռանալով, որ մարդը չի կարող երաշխավորել  քո փրկությունը, իսկ Քրիստոսի իրական փրկությունը թաքնված է քեզանից քո իսկ ապահովության համար: Խղճալին սա է... Գիտեմ միայն, որ դարձի ճանապարհ դեռ ունես, իսկ եթե դեռ քեզ չեն հանդիպել այս դեպքերը, առիթ ունես մտածելու. «Արժե՞ դառնալ աղանդավոր»:

«Եղան նաեւ սուտ մարգարէներ ժողովրդի մէջ, ինչպէս որ այժմ էլ ձեր մէջ կարող են լինել սուտ ուսուցիչներ, որոնք, սպրդեցնելով, կորստաբեր հերձուածներ են ներմուծելու եւ, ուրանալով Տիրոջը, որ իրենց գնեց, իրենց վրայ արագահաս կորուստ են բերելու։ Եւ շատեր պիտի գնան նրանց անառակութիւնների յետեւից. եւ այդ պատճառով ճշմարտութեան ճանապարհը պիտի անարգուի։ Եւ ընչաքաղցութեամբ, մտացածին խօսքերով ձեզ պիտի շահագործեն. բայց նրանց դատապարտութիւնը սկզբից յայտնի է, եւ նրանց կործանումը չպիտի ուշանայ։ Քանզի Աստուած չխնայեց մեղանչած հրեշտակներին, այլ խաւարի կապանքներով գցեց տարտարոսը» (Բ Պետր. 2:1-4):