ԲՈՂՈՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԾԱԳՈՒՄԸ – Բողոքական շարժումը սկիզբ է առել 16-րդ դարում՝ որպես հետևանք Կաթոլիկ եկեղեցու վարդապետական և ավանդական որոշ սկզբունքների դեմ բողոքի։ Բողոքականության հիմնադիր է համարվում կաթոլիկ նախկին վանական Մարտին Լյութերը, որի հռչակած 95 թեզիսները (1517թ.) բողոքական դավանաբանության հիմքն են հանդիսանում։ Հայկական միջավայր (Կոստանդնուպոլիս) բողոքականությունը մտել է 19-րդ դարի կեսին, իսկ ՀՀ տարածքում իր պաշտոնական գործունեությունը ծավալում է վերանկախացումից ի վեր։ Այսօր աշխարհում հաշվվում են բողոքականության 100-ավոր ուղղություններ, որոնց շարք կարելի է մտցնել Հայ Ավետարանական համայնքը, Յոթներորդ օրվա ադվենտիստենրին, Խարիզմատական կոչվող շարժման տասնյակ ճյուղավորումներ (որոնցից են նաև Կյանքի Խոսք, Ռեմա, Հոգեգալստականներ (Հիսուսնականներ) և այլ հարանվանություններ)։
Հաշվի առնելով դավանաբանական, աստվածաբանական և պաշտամունքային-ծիսական մի շարք տարբերությունները, ինչպես նաեւ որոշ դեպքերում տոտալիտար աղանդներին հատուկ գործունեությունը ՀՀ տարածում՝ Հայաստանյայց Առաքելական Եկեղեցին բողոքականությունը չի դասում քույր եկեղեցիների շարքում և այդ հարանվանության հետևորդները մեզ հետ չեն գտնվում ուղղակի հաղորդության մեջ։ Թե որոնք են հիմնական այդ տարբերությունները, անդրադառնանք ստորև՝
