ՄԵՌԵԼՈՑ կամ ԵՐԲ ԺՊԻՏԻ ՏԱԿ ՄԱՀ Է ԹԱՔՆՎԱԾ

... Արևը պարանոցիս է գալարվում, փոշին` ոտքերիս... Քայլում եմ լուռ, գլուխս խոնարհած անցյալի ու ապառնիի զառամյալ տիրոջ` ժամանակի առաջ: Քայլում եմ ու մտածում. «Իսկ ի՞նչ է ներկան... Է՜խ... ներկան էլ մի անցյալ է այս վայրկյանից հետո և կամ ապագա` մի քանի վայրկյան առաջ. ամբողջ կյանքում մարդը փախչում է ներկայից, կառուցում է ապագան ու հանակարծ... հանկարծ հենց ինքն էլ դառնում է անցյալ»:

... Արևը պարանոցիս է գալարվում, փոշին` ոտքերիս... Ու մարդիկ են շուրջբոլորս, հարյուրներով, հազարներով լո՜ւռ մարդիկ... Ահա մեկը ժպտում է ինձ. մանկահասակ մի օրիորդ` ծաղիկը ձեռքին: Արհեստական է ժպտում, բայց ժպտում է. այստեղ բոլորն են ժպտում. կեղծ, ոչինչ չասող, սառն ու անկենդան ժպիտներ են, որոնք ճգնում են ցույց տալ, թե իրենց կրողները երջանիկ են:  Մերթ ընդ մերթ հանդիպում են նաև տխուր, թախծոտ, անսպառ կարոտով ժպիտներ, որոնք շատ ավելի լավ կլիներ, որ ընդհանրապես չլինեին... Քիչ հետո հեռվում նշմարում եմ մեկին, ով չի ժպտում: Ընկողմանել է իր մարմարե բազկաթոռին ու իշխանական դիրքով ոտքը ոտքին գցած` նայում է բոլորին (մի պահ անգամ կարծեցի, թե սուրճ է խմում): Երևի շա՜տ լուրջ մարդ է: Նրանից քիչ այն կողմ մեկ ուրիշն է` ծնկաչոք, կողքին մյուսը կքանստած է` ծխախոտը մատների արանքում, մեկ ուրիշն էլ ոտքերի տակ վիշապ է խեղդում, իսկ իրենից ետ ճերմակ-ճերմակ մի հրեշտակ է կանգնած` ուսին հսկայական մի խաչ: 

...Արևն արդեն թմրեցնում է ինձ. աջ ու ձախ ամենուր գլուխներ են աչքիս երևում, որ ցից-ցից կանգնած` մեռելային ժպիտով դարձյալ ինձ են նայում իրենց համար առանձնացրած բազալտե քառակուսի պատնեշների  ետևից:

...Ստվեր գտա... Ի՜նչ լավ է. հսկայական մի կառույց է` մահվան պես սև, անորոշության չափ դատարկ: Սյուներ ամեն կողմից ինչպես հելլենական տաճարներում, իսկ ներսում` ամայություն, մաքուր, կոկիկ, բայց դատարկ: Ներսում ընդամենը երկու հոգի են` իրար կողքի պառկած ամուսիններ: Հիշեցի Թումանյանի քառյակը. «Երկու շիրիմ իրար կից, հավերժական լուռ դըրկից, թախծում են պաղ ու խորհում, թե՝ ի՛նչ տարան աշխարհքից»: Նորից մտասուզում... 

...Ուշ է, շարժվել է պետք... Դեռ խունկ է պետք ծխեցնել, աղոթել մի քիչ... Քայլերս անցնում են խաչքարերի, հուշաքարերի, հասկանալի ու անհասկանալի նկարներով ու բովանդակությամբ տապանաքարերի արանքով` նոր ու հին, մեծ ու փոքր, ճաշակով կամ անճոռնի... բայց միևնույն է, անօգուտ, անկենդան, անիրական ու կեղծ. լոկ ճչացող նյութապաշտություն, որով ոչ ոքի երբեք չես օգնի, որով ոչ ոքի երբեք «կյանք» չես տա: Միայն խաչերն ու խաչքարերն են մեկ-մեկ հուշում, որ այստեղ` այս արևի ու փոշու ներքո, չնչին լավատեսություն կա` հույս, Հարություն, կյանք հավիտենական...

Րաֆֆին լավ է ասել. «Հայը առհասարակ հարգում է գերեզմանը` երկնքի այդ նախագավիթը, բայց մի բան, որ արժանավոր կերպով չէ գնահատում, դա է` կյանքը»:

Հոգւոցն Հանգուցելոց, Քրիստո´ս Աստուած, 

արա հանգիստ եւ ողորմութիւն, 

եւ մեզ մեղաւորացս շնորհեա´ զթողութիւն յանցանաց...