ԵՐԱԶԱՆՔԻ ԾԱՌԵՐ

Վստահ եմ, շատերդ հայկական հինավուրց վանքերի մոտակայքում տեսած կլինեք ծառեր` բեռնավորված թաշկինակներով, անձեռոցիկներով և զգեստավորման այլազան պարագաներով: «Խելացի» մարդիկ պնդում են, որ այդ ծառերի վրա թաշկինակ կամ այլ բան կապողները երջանիկ են լինում կամ նրանց երազանքներն անպայման իրականանում են... Ծիծաղելի է...

Ինչպես և հայերիս մեջ տարածված սնահավատությունների մեծ մասը, այդպես և լայն տարածում ունեցող այս սնահավատությունը, ամենայն հավանականությամբ, իր ծնունդն առնում է հայոց հին հավատալիքներից: Հին հայերը հավատում էին, որ որոշ ծառեր, սուրբ էին, և երբ տանը հիվանդ ու վատառողջ մեկն էր լինում, ապա հիվանդի զգեստից մի փոքրիկ կտոր տանում և կապում էին այդ ծառերի ճյուղերին` ակնկալելով հիվանդի ապաքինումը: Տարածված էր նաև այդ ծառատեսակներից զանազան հմայիլների պատրաստությունն ու կիրառումն առօրյայում:

Հիմա, երբ այլևս հայոց հին հավատալիքը կենսունակ չէ, կռապաշտական այս սովորույթը մի տեսակ հաղթահարելով քրիստոնեության պատնեշը եկել ու բնակություն է հաստատել ոչ ավել ոչ պակաս այնտեղ, որտեղ իրական սրբությունն է, հաստատվել է 1000-ամյա վանքերի ու սրբավայրերի տարածքում: Ու երբ 21-րդ դարի մարդը վանք ուխտի կամ էքսկուրսիա է գնում, երբեք չի մոռանում «հանուն երազանքի իրականացման» իր մասունքներից թողնել ծառի վրա` այդպիսով ոչ միայն աղտոտելով սրբատեղիի տարածքը, այլ նաև էկոլոգիապես վնասելով հենց իրեն` «հրաշագործ» ծառին: Բայց սա ամբողջ սարսափը չէ: Ամենասարսափելին հայերիս «փարիսեցիությունն» է. կհիշեք երևի` մի առիթով Քրիստոս նախատեց փարիսեցիներին` ասելով. «Հիմարնե՛ր և կույրե՛ր, ի՞նչն է մեծ՝ ոսկի՞ն, թե՞ տաճարը, որ սրբացնում է ոսկին» (Մատթ. 23:16): Հիմա հարց տամ քրիստոնյաներիս` «Եղբայրնե՛ր և քույրե՛ր, ի՞նչն է մեծ` ծա՞ռը, թե վանքը, որի տարածքում աճում է ծառը»:

Ճշմարտությունն այս է. եթե դու ճանապարհ ես կտրում ու հասնում ես սրբավայր և քեզ համար թաշկինակն ու հրաշագործ կարծվող ծառն են կարևորն ու հոգևոր պահանջմունքդ բավարարողը, ապա այդ իսկ է քո վարձը` երազի՛ր, թե մի օր կստանաս ծառից այն, ինչ ցանկացար: Սակայն, եթե քրիստոնյա ես, ապա անելիքդ այլ պիտի լինի` ուխտ, աղոթք, հոգևոր ապրում սրբազան տաճարի դարավոր կամարների տակ, հոգու մաքրագործում և ինչո՞ւ չէ. մաքրագործում նաև համալիրի տարածքում` ազատագրում թաշկինակներից ու ամեն տեսակ կռապաշտությունից, սին հավատքից ու մոլորությունից. այսպես «պետք է վարվես Աստծու տան մեջ, որ կենդանի Աստծու եկեղեցին է՝ սյուն և հաստատություն ճշմարտության։ Եվ հայտնապես մեծ է աստվածապաշտության խորհուրդը, որ հայտնվեց մարմնով, արդարացավ Հոգով, երևաց հրեշտակներին, քարոզվեց հեթանոսների մեջ, հավատալի եղավ աշխարհում և երկինք վերացավ փառքով» (Ա Տիմ. 3:15-16):

Հ.Գ. Երիտասարդների խմբով ուխտագնացություն էին կազմակերպել դեպի Սուրբ Գեղարդավանք: Թեև տարածքում ծառերն ընդամենը 1 շաբաթ առաջ էին մաքրվել կապանքներից, այնուամենայնիվ դրանց վրա թաշկինակները դարձյալ ծփում էին: Մենք ևս ձեռնամուխ եղանք մաքրման աշխատանքներին: Մի մարդ բավական զայրացած մոտեցավ երիտասարդներին և սկսեց բորբոքված վիճել, թե ինչո՛ւ են իր կապած թաշկինակն արձակել: Մոտեցա, հնարավորինս հանգստացրեցի, բացատրեցի, որ այս սովորույթն անիմաստ սնահավատություն է, հակասում է քրիստոնեական սկզբունքներին և ինքնին հեթանոսական բան է: Մարդը լսեց «հեթանոս» բառն ու միանգամից հոխորտաց. «Ես հեթանոս եմ, ինչի՞ չեք թողնում, որ ես իմ թաշկինակը կապեմ»: «Շատ լավ,-պատասխանեցի ես,- եթե հեթանոս եք, ապա խնդրում եմ Ձեր թաշկինակը չկապել քրիստոնեական եկեղեցու տարածում, ընդամենը մի քանի կիլոմետր այն կողմ` Գառնիում, հեթանոսական տաճարն է, տարե՛ք և կապեք այնտեղի ծառերին»: Մարդը ընճված նայեց վրաս ու հարցրեց. «Ե՞րբ եք ստեղից գնալու»:

Ստորև ներկայացնում եմ ֆոտոշարք` Սուրբ Գեղարդավանքի այդ օրվա ծառ-ազատումներից (չվախենա՛ք հանկարծ):

Միացի՛ր ՍԱՐԿԱՎԱԳԱԳՐՔԻՆ նաև facebook-ում